Η παρούσα δήλωση του Συμβουλίου της Europa Nostra αντιπροσωπεύει μία εκ νέου έκκληση της Ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών προς τις Ελληνικές Αρχές και τα αρμόδια θεσμικά όργανα της ΕΕ για την αποτελεσματική τήρηση των σχετικών διεθνών και Ευρωπαϊκών συμβάσεων, συστάσεων και βέλτιστων πρακτικών αναφορικά με την αρχαιολογική κληρονομιά, διασφαλίζοντας την επιτόπου διατήρηση των προαναφερόμενων εξαιρετικών αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης.
Έτσι, η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση -που έχει παράσχει χρηματοδότηση με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων για την κατασκευή του μετρό στη Θεσσαλονίκη- θα επιβεβαιώσουν τη συνεχιζόμενη ισχυρή δέσμευσή τους σχετικά με την κοινή πολιτιστική μας κληρονομιά ως αποφασιστικό παράγοντα για το βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς μέλλον της Δικής μας Ευρώπης.
Δημόσια δήλωση της Europa NostraEuropa Nostra, Χάγη, 18 Νοεμβρίου 2020
Το Συμβούλιο της Europa Nostra ζητεί να διατηρηθούν επιτόπου οι αρχαιότητες της Θεσσαλονίκης
Η Europa Nostra, η Ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών, που έχει δεσμευτεί για τη διατήρηση και την ανάδειξη της σημασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους εταίρους, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να ενώσουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτόπου διατήρηση των εξαιρετικών αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν στον Σταθμό Μετρό Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Αυτό αποτελεί τη μοναδική λύση που εγγυάται τη διατήρηση της αυθεντικότητας ενός μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς εξαιρετικά σημαντικού για την κατανόηση της κοινής μας Ευρωπαϊκής κληρονομιάς και ιστορίας.
Την περίοδο από τον 4ο έως τον 9ο αιώνα μ.Χ., στην οποία ανήκουν τα ορατά αρχαιολογικά κατάλοιπα, η Θεσσαλονίκη υπήρξε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Ρωμαϊκής/Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπως καταδεικνύει η εξαιρετική αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αισθητική ποιότητα των εκκλησιών και των ψηφιδωτών που ήδη συμπεριλαμβάνονται στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς της UNESCO. Οι αρχαιότητες αυτές θα αποτελούσαν πράγματι αξιόλογη προσθήκη στα υφιστάμενα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, στοιχειοθετώντας -όπως και εκείνα- ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό αστικό περιβάλλον πολιτικών και πολιτιστικών εξελίξεων στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες αποδείχθηκαν ιδιαίτερα σημαντικές για την Ευρωπαϊκή Ιστορία.
Το Συμβούλιο της Europa Nostra αποφάσισε ομόφωνα για το ζήτημα, στη διαδικτυακή του συνεδρίαση της 16ης Νοεμβρίου 2020. Την παραπάνω άποψη έχει ήδη εκφράσει η Europa Nostra σε επιστολές αιτιολογημένης γνώμης τις οποίες διαβίβασε ο Εκτελεστικός της Πρόεδρος, Καθηγητής Δρ. Hermann Parzinger, στην Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας (με ημερομηνία 17 Ιουλίου 2020) και πιο πρόσφατα στην Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας (με ημερομηνία 5 Νοεμβρίου 2020). Την ίδια αυτή άποψη συμμερίζεται μεγάλος αριθμός βυζαντινολόγων, συντηρητών και αρχαιολόγων από ολόκληρο τον κόσμο.
Δήλωση του Καθηγητή Δρ. Hermann Parzinger *
«Όπως έχουν ήδη ενημερωθεί η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και η Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Συμβούλιο της Europa Nostra επιθυμεί να τονίσει την ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη ως σύνολο, και όχι μόνο για την Ελλάδα, των εξαιρετικών αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν στον Σταθμό Μετρό Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Από τον 4ο έως τον 9ο αιώνα μ.Χ., η Θεσσαλονίκη υπήρξε μία από τις πόλεις όπου συμβίωσαν και αλληλεπίδρασαν μεταξύ τους στοιχεία του Ελληνικού, Ρωμαϊκού και ΙουδαιοΧριστιανικού πολιτισμού, δημιουργώντας μια πραγματικά ευρωπαϊκή πολιτιστική σύνθεση που προοδευτικά συνέβαλε στην ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας»
Καθηγητής Parzinger: «Οι αρχαιότητες αυτές αντιπροσωπεύουν τα μόνα αυθεντικά μνημεία της κεντρικής οδικής αρτηρίας της πόλης, της περίφημης αρχαίας Εγνατίας Οδού, ενώ ταυτόχρονα η διαστρωμάτωση πέρα από τα ορατά κατάλοιπα παρέχει μια μοναδική καταγραφή της συναρπαστικής ιστορίας της πόλης. Πρέπει να τονίσουμε ότι κάτω από τα κατάλοιπα του 4ου αιώνα μ.Χ. σώζονται αρχαιότερες αρχαιολογικές μαρτυρίες, που χρονολογούνται έως και από την ίδρυση της πόλης από τον Κάσσανδρο τον 4ο αιώνα π.Χ. Οι αρχαιότητες αυτές, επομένως, αποτελούν έναν θησαυρό ανεκτίμητης γνώσης, η οποία θα χαθεί αμετάκλητα εάν επιτραπεί οποιαδήποτε εργασία απόσπασης»
Η διαδικασία απόσπασης και επανατοποθέτησης, όπως προτείνεται σήμερα, είναι σχεδόν απόλυτα βέβαιο ότι θα εκθέσει αυτές τις αρχαιότητες σε σημαντική απώλεια της γνησιότητάς τους και σοβαρές φθορές, ιδίως δεδομένης της απουσίας, στην τρέχουσα πρόταση, οποιασδήποτε λεπτομερούς αναφοράς στον τρόπο επανατοποθέτησής τους. Επιπλέον, πολλά ζητήματα που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διαδικασία απόσπασης παραμένουν αδιευκρίνιστα, καθώς τα χαμηλότερα στρώματα δεν έχουν διερευνηθεί και παραμένουν άδηλα.
Επομένως, η διαφύλαξη της αυθεντικότητας αυτών των αρχαιοτήτων μέσω της κατά χώραν διατήρησής τους αποτελεί και προϋπόθεση για την πιθανή μελλοντική επιτυχημένη ένταξή τους στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ως γνωστόν, η Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αποκλείει ρητά από την καταχώριση ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς τις αρχαιότητες που έχουν αφαιρεθεί και αργότερα επανατοποθετηθεί.
Αν και θα μπορούσε κάποιος να επικαλεστεί ως προηγούμενο την ένταξη στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO του ιστορικού κέντρου της Βαρσοβίας στην Πολωνία ή του Abu Simbel στην Αίγυπτο, κάτι τέτοιο δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εξαίρεση στον κανόνα, αλλά ως αναγνώριση προσήλωσης σε ιστορικές μνήμες προ κατακλυσμιαίων γεγονότων, όπως η καταστροφή της παλιάς Βαρσοβίας από τους Ναζί ή η κατασκευή του φράγματος του Ασουάν.
Καθηγητής Δρ. Paolo Vitti (Ιταλία): «Το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης έχει δυστυχώς πληρώσει πολλές φορές το υψηλό τίμημα της απώλειας σημαντικών στοιχείων της ιστορίας του λόγω τραγικών γεγονότων αλλά και στον βωμό της σύγχρονης ανάπτυξης. Κάθε τέτοια απώλεια στερεί από τις μελλοντικές γενιές υλικά στοιχεία σημαντικά για το παρελθόν τους. Μια επανάληψη αυτού του σφάλματος σήμερα θα ήταν αδικαιολόγητη»
Καθηγητής Vitti: «Οι αρχαιότητες αυτές αποτελούν τμήμα ενός μωσαϊκού, του οποίου οι ψηφίδες είναι διάσπαρτες σε μια απέραντη περιοχή μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η in situ διατήρηση των αρχαιοτήτων θα συμβάλει αποφασιστικά στη μελλοντική έρευνα, θα εμπεδώσει την αξία τους και θα διευρύνει την κατανόησή μας για την ιστορική διαστρωμάτωση της πόλης.
*αρχιτέκτονας και ιστορικός, μέλος του Συμβουλίου της Europa Nostra.
ΠΗΓΗ:http://www.arxeion-politismou.gr/2020/11/EUROPA-NOSTRA-arxaia-metro-Thessalonikis.html
........................................
Europa Nostra Board calls for Thessaloniki antiquities to be preserved in situ
The Hague/Brussels, 18 November 2020 – Europa Nostra, the European Voice of civil society committed to cultural heritage, urges all partners concerned, both at national and European level, to join forces so as to ensure the preservation in situ of the outstanding antiquities discovered at the Venizelos Metro Station in Thessaloniki. This is the only solution which would guarantee the preservation of the authenticity of this heritage site of exceptional importance for the understanding of our European shared heritage and history.
In the period from the 4th to the 9th century CE to which the visible archaeological structures belong, Thessaloniki was one of the most important cities of the Eastern Roman/Byzantine Empire, as witnessed by the architectural and artistic beauty of the churches and mosaics already included on UNESCO’s World Heritage List. These antiquities would indeed represent a worthy extension of the existing World Heritage site, providing us – as they do – with evidence of a most impressive urban setting for political and cultural developments in Thessaloniki that proved of great significance for European history.
The Board of Europa Nostra reached unanimous agreement on this matter at its online meeting on 16 November 2020. The above view has already been expressed by Europa Nostra in reasoned letters which its Executive President, Prof. Dr. Hermann Parzinger, conveyed to the President of the Hellenic Republic (dated 17 July 2020) and more recently to the President of the Hellenic Council of State (dated 5 November 2020). This same view is shared by a large number of byzantinologists, conservators and archaeologists from all over the world.
“As already communicated to the President of the Hellenic Republic, and to the President of the Hellenic Council of State, the Europa Nostra Board wishes to emphasize the highest significance for Europe as a whole and not just for Greece, of the outstanding antiquities discovered at the Venizelos Metro Station in Thessaloniki. Thessaloniki from the 4th to the 9th century CE was among those cities where Hellenic, Roman and Judaeo Christian cultural elements met and interacted so as to forge a truly European cultural synthesis contributing to the gradual development of a European cultural identity”, said Prof. Dr Hermann Parzinger, Executive President of Europa Nostra, himself a distinguished archaeologist.
“While these antiquities represent the only authentic remains in the city of its main artery, the famous ancient Via Egnatia, the layering beyond the visible remains provides a unique record of the fascinating history of the city. We must stress that below the 4th century CE remains lie the earlier archaeological testimonies which go back to the foundation of the city by Cassander in 4th century BCE. Therefore, these antiquities constitute a depository of invaluable knowledge, which will be irreparably lost if any dismantling work is allowed”, added Prof. Parzinger.
The process of removal and replacement, as currently proposed, will expose these antiquities to the near certainty of significant loss of authenticity and serious damage, particularly given the little detailed information in the current proposal for their replacement. Moreover, many unforeseen aspects related to the removal procedure still remain unclear, since the lower layering is undetected and unpredictable.
Therefore, preserving the authenticity of these antiquities through their preservation in situ is also a condition sine qua non for their possible future successful inclusion on UNESCO’s World Heritage List. It is known that the UNESCO World Heritage Convention specifically excludes the listing as World Heritage of antiquities that have been removed and later relocated.
While some might invoke as precedents UNESCO’s inclusion on its World Heritage List of the historic centre of Warsaw in Poland or Abu Simbel in Egypt, this should not be regarded as an exception to that rule, but an acknowledgment of devotion to historical memories in the face of overpowering events, such as the Nazi destruction of Old Warsaw or the construction of the Aswan Dam.
“The historic centre of Thessaloniki has, unfortunately, too often paid the high price of losing important parts of its history due to tragic events and modern development. Each loss has deprived future generations of important tangible elements concerning their own past. Today there can be no justification for repeating this same error”, stressed Prof. Dr Paolo Vitti (Italy), Board member of Europa Nostra and expert in the history of ancient architecture. “These antiquities form part of a puzzle where different elements are scattered in a vast territory between East and West. Preserving the antiquities in situ will certainly contribute to future research and will enlarge people’s appreciation and understanding of the historic layering of the city“, added Prof. Vitti.
The present statement by the Board of Europa Nostra represents a renewed call by European civil society for Greek authorities and EU Institutions concerned to effectively uphold relevant International and European conventions, recommendations and best practices with regard to archaeological heritage, by ensuring the preservation in situ of the above-mentioned outstanding antiquities in Thessaloniki. By doing so, Greece and the European Union – which has provided grant and loan funding for the metro construction works in Thessaloniki – will confirm their ongoing strong commitment to our shared cultural heritage as a key resource for a more sustainable and more inclusive future of Our Europe.
Read the official statement in English here and the translation in Greek here.
READ: https://www.europanostra.org/europa-nostra-board-call-for-thessaloniki-antiquities-to-be-preserved-in-situ/
..."europa nostra: να διατηρηθούν in situ οι αρχαιότητες της θεσσαλονίκης"...(>δήλωση<)
..."ιστογραμμή"...