τoυ Αντώνη Λιάκου *Για να λειτουργήσει η κοινοβουλευτική δημοκρατία, στοιχειώδης όρος είναι η εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία. Και για να μην διαιωνιστεί η κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας, δηλαδή του αστικού μπλοκ δυνάμεων, χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία να γίνει ένα κόμμα δομικής αντιπολίτευσης, να έχει μια νέα πρόταση
στην ελληνική κοινωνία και να συγκροτήσει έναν κοινωνικό και πολιτικό πλειοψηφικό πόλο.
Οι συνθήκες και ο στόχος
Οφείλουμε να αφήσουμε πίσω μας τις αδιέξοδες και χωρίς νόημα συζητήσεις αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς ή της Κεντροαριστεράς. Ο ριζοσπαστισμός είναι άδειο κέλυφος όταν δεν προσδιορίζεται κάθε φορά από συγκεκριμένες καταστάσεις και δεν αποκτά συγκεκριμένο περιεχόμενο. Επομένως το ζήτημα είναι σε ποιες συνθήκες βρισκόμαστε σήμερα και τι θέλουμε.
Η Ελλάδα βαδίζει από μια μεγάλη κρίση στην άλλη. Οικονομική κρίση, υγειονομική κρίση, περιβαλλοντική κρίση, προσφυγική κρίση, δημογραφική και παραγωγική συρρίκνωση, διαρκής κρίση στις εξωτερικές μας σχέσεις, κρίση δημοκρατίας.
Αν ένα κόμμα δεν έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στην αγωνία των πολιτών στις νέες συνθήκες, θα μετατραπεί σε λέσχη συζητήσεων. Οι διαδοχικές κρίσεις παράγουν μια κοινωνική και συνειδησιακή «ρευστοποίηση» πλειοψηφικών τμημάτων της κοινωνίας. Κατακερματίζουν το κοινωνικό σώμα. Σήμερα δεν έχεις συμπαγείς τάξεις και κοινωνικές ομάδες με προσδιορισμένες κοινωνικές επιδιώξεις και σαφή ιδεολογία. Κυριαρχεί η αβεβαιότητα. Κόμματα που επιμένουν σε παλιές ιδεολογικές βεβαιότητες μοιάζουν με αυτοκίνητα που μαρσάρουν με τις ρόδες στον αέρα.
Μπροστά στις νέες προκλήσεις
Τι κόμμα, επομένως, χρειαζόμαστε; Η εποχή του μονοθεϊσμού έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Θέλουμε ένα κόμμα στο οποίο πολίτες από διαφορετικές αφετηρίες να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στο πρόγραμμα και στην πολιτική του, στο οποίο να διαβουλεύονται και να συνεργάζονται για τη δημιουργική της εφαρμογή.
Ένα κόμμα όχι περίκλειστο και περιχαρακωμένο, αλλά ευρύ, ανοιχτό και δικτυωμένο, ένα κόμμα σε συνεχή ανταλλαγή ύλης με την κοινωνία των πολιτών, τα κινήματα, τις ομάδες ενδιαφέροντος. Ένα κόμμα που δεν πάει στην κοινωνία για να τη διδάξει, αλλά για να την ακούσει και να συζητήσει μαζί της.
Και για να αναγνωρίζουν οι πολίτες το κόμμα, το κόμμα αυτό πρέπει να αντιμετωπίζει τις σημερινές προκλήσεις.
1. Η επιβίωση του πληθυσμού, η ανθεκτικότητα της χώρας και η παραγωγική ανασυγκρότηση σε συνθήκες βαθιάς, παγκόσμιας ύφεσης και αβεβαιότητας ως προς την πανδημία πρέπει να βασιστεί σε προτάσεις για την αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027.
2. Η παραγωγική ανασυγκρότηση υπερκαθορίζεται από την περιβαλλοντική κρίση. Η βιωσιμότητα του πλανήτη θέτει ζήτημα αναθεώρησης του τρόπου ζωής μας. Η πράσινη ανάπτυξη, αν γίνει αρπακτικά, ενδέχεται να επιφέρει ανήκεστες βλάβες στο περιβάλλον, μεγαλύτερες από τη βιομηχανική επανάσταση, και να διευρύνει την κοινωνική ανισότητα.
3. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, οι τεχνοεπιστημονικές αλλαγές και η ψηφιοποίηση της οικονομίας κάνουν επείγουσα την προετοιμασία της χώρας, ιδίως στην εκπαίδευση, και την πρόβλεψη των κοινωνικών συνεπειών ως προς την ανεργία. Οι νέες γενιές δυσκολεύονται να μπουν στον κόσμο της εργασίας, καινούργιες παραγωγικές επιχειρήσεις δεν δημιουργούνται.
4. Το προσφυγικό. Οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών δεν είναι προσωρινό φαινόμενο και ούτε εύκολα αναστρέψιμο. Χρειάζονται πολιτικές που σέβονται τις ανθρωπιστικές αρχές και το δικαίωμα ασύλου. Η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει αποθήκη ψυχών.
5. Η συρρίκνωση της δημοκρατίας: Η μιντιακή ασφυξία είναι από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα. Η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη, και το αντίστροφο, είναι ατελέσφορα. Ο σεβασμός της διάκρισης των εξουσιών, η διαφάνεια και ο δημοκρατικός έλεγχος των αποφάσεων απαιτούν διαρκή προσπάθεια. Μια μεγάλη μεταρρύθμιση των θεσμών που θα αναστηλώσει το κύρος τους οφείλει να είναι κεντρικό στο πρόγραμμά μας.
Συρρίκνωση της δημοκρατίας συνιστούν η διαφθορά, οι εξωθεσμικές συμπεριφορές, τα ατιμώρητα σκάνδαλα, η προβληματική λειτουργία της ελληνικής Δικαιοσύνης. Σκάνδαλα και διαρκής σκανδαλολογία προκαλούν γενικευμένη δυσπιστία στη δημοκρατία, καταλήγουν σε αντιπολιτικές συμπεριφορές και διάχυτο κυνισμό.
6. Δεκαετίες η Ελλάδα μοιάζει με σκαντζόχοιρο στις σχέσεις με τους γείτονές της. Γι' αυτό η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν μια μεγάλη τομή ενεργού πολιτικής λύσης των διαφορών πάνω στο έδαφος της λογικής και του διεθνούς δικαίου, διαχρονικά.
Παρά την επιθετικότητα της Τουρκίας, το πνεύμα των Πρεσπών πρέπει να περάσει και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, περιλαμβανομένου του Κυπριακού. Διαπιστώνουμε άλλωστε ότι η πολιτική περικύκλωσης και απομόνωσης της Τουρκίας, μέσω έωλων συμμαχιών, απέτυχε παταγωδώς. Η Ελλάδα είναι τώρα απομονωμένη. Οι θησαυροί των υποθαλάσσιων ζωνών αποδείχτηκαν άνθρακες μετά την πανδημία. Πρέπει να αλλάξουμε ρότα πριν να είναι πολύ αργά.
7. Πού πάει η Ευρώπη; Πρέπει να ενισχυθεί νομοθετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να ελέγχει την ΕΚΤ και το Eurogroup. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης να μετατραπεί σε Σύμφωνο Σύγκλισης και Βιώσιμης Ανάπτυξης με μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να μετατραπεί σε Μηχανισμό Σταθερότητας και Σύγκλισης και να ενισχυθεί αποφασιστικά ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας ώστε να έχει ουσιαστική παρουσία σε κάθε χώρα.
Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός πρέπει να αυξηθεί και η Ένωση να αποκτήσει ίδιους πόρους. Η ισόρροπη ανάπτυξη προϋποθέσει ενίσχυση των λιγότερο ευνοημένων κρατών, περιοχών και κοινωνικών ομάδων με μεταβιβάσεις πόρων για την Υγεία, την Παιδεία και την απασχόληση.
Συμπέρασμα: Η Αριστερά δεν συγκροτήθηκε άπαξ. Ταυτίζεται με μια διαδικασία εν κινήσει. Αν σταματήσει, αυτή η συνεχώς ανανεωνόμενη φυσιογνωμία θα χαθεί. Εκείνο που πρέπει να είναι σταθερό είναι οι δημόσιες αρετές, η θεσμική υπευθυνότητα και η αξιοπιστία της ηγεσίας και του κόσμου της Αριστεράς.
* ιστορικός, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ: Ο Αντώνης Λιάκος γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα. Είναι ιστορικός, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στα 1969-1973 φυλακίστηκε από τη Δικτατορία. Πτυχιούχος στα 1977, συνέχισε με υποτροφία του ΙΚΥ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιταλία, διδακτορική διατριβή στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία στο ΑΠΘ, 1984. Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ μεταξύ 1981-1990. Το 1988-1989 ήταν Honorary Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Το 1995 ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και στο Πανεπιστήμιο του Sydney στην Αυστραλία. Το 1996-1997 ήταν Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ΗΠΑ. Το 2001 ήταν επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι και το 2003 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Διετέλεσε καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, ειδικότερα την ιστορία της συγκρότησης των εθνικών κρατών στην Ελλάδα και στην Ιταλία, την κοινωνική ιστορία και την ιστορία της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει βιβλία (το ένα στα ιταλικά) και μελέτες δημοσιευμένες σε ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά επιστημονικά περιοδικά και ειδικούς τόμους.
Έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας, και άλλων πρωτοβουλιών οργάνωσης της ιστορικής έρευνας. Διηύθυνε εκδοτικές σειρές Ιστορίας στις εκδόσεις "Γνώση", "Θεμέλιο" και τώρα "Νεφέλη", και αρθρογραφεί στην εφημερίδα "Το Βήμα". Οι πρώτες δημοσιευμένες εργασίες του ήταν: "Οι φιλελεύθεροι στην επανάσταση του 1862: Ο πολιτικός σύλλογος "Ρήγας Φεραίος"" (1980), "Η διάθλαση των επαναστατικών ιδεών στον ελληνικό χώρο 1830-1850" (1983), "Οι δυνατότητες πρόσληψης του μαρξισμού στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα" (1984), "Η Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν) και η Σοσιαλιστική Νεολαία: Τα καταστατικά τους" (1985).
biblionet.gr
πηγή άρθρου: avgi.gr Αντώνης Λιάκος: Η εποχή του μονοθεϊσμού πέρασε
..."η εποχή του μονοθεϊσμού πέρασε"...(>άρθρο>)
Eικόνα: Τάσσος Δίκας, άνθρωποι και αριθμοί, ξηρό παστέλ, 1996
..."ιστογραμμή"... tassosdikas blog
..."ιστογραμμή"... tassosdikas blog