της Λεώνη Παναγοπούλου *
"Ανάγκη επαναδιατύπωσης μιας Εθνικής Πολιτικής για τον Πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις"
Τα αντισώματα της τέχνης ως αντίσταση στην κοινωνική απομόνωση των καλλιτεχνών
της Λεώνη Παναγοπούλου *
«Κάποτε προσπάθησες.
Κάποτε απέτυχες.
Δεν πειράζει.
Να προσπαθήσεις ξανά.
Να αποτύχεις ξανά.
Να αποτύχεις καλύτερα». (Σάμιουελ Μπέκετ)
Ο ρόλος του καλλιτέχνη διαχρονικά είναι να έχει τις δυνατότητες και τα εκφραστικά μέσα να μπορεί να δημιουργήσει το όνειρο ενός καινούργιου κόσμου, ιδιαίτερα δε όταν ο κόσμος που ζει είναι ντυμένος με εικόνες θλιβερές μιας ζωής που υπερτερεί ο θάνατος και η ελπίδα επισκιάζεται. Δυστυχώς η πανδημία του κορονοϊού φίμωσε την ουσιαστική υπόσταση του καλλιτεχνικού κλάδου και γέννησε ένα μέλλον αβέβαιο και ζοφερά επισφαλές. Προς τούτο καλείται ο κλάδος αυτός να αντιμετωπίσει επιπρόσθετα προβλήματα, όταν δεν έχουν ήδη επιλυθεί καίρια ζητήματα οικονομικής φύσης.
Η πανδημία χτύπησε τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού αρκετά πριν από τη λήψη των αναγκαίων μέτρων περιορισμού που επέβαλε η κυβέρνηση. Από την πρώτη στιγμή καλλιτέχνες και εργαζόμενοι του χώρου συνέδραμαν μέσω της τέχνης τους, για να κρατήσουν ψηλά το ηθικό της κοινωνίας.
Εμειναν σπίτι, αλλά δεν έμειναν σιωπηλοί. Παρήγαγαν τέχνη και την πρόσφεραν δωρεάν σε όλα τα σπίτια των συμπολιτών τους. Μετέφεραν μηνύματα αισιοδοξίας και ενδυνάμωσης κόντρα στον φόβο που είχε σπείρει η πανδημία και η παγκόσμια ειδησεογραφία των αλλεπάλληλων κρουσμάτων και θανάτων. Μοίραζαν χαμόγελα κι ας έτρεμαν για το αβέβαιο μέλλον τους.
Είναι αξιοσημείωτο πως ανάμεσα στα πρώτα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση ήταν το κλείσιμο των θεάτρων και με αυτόν τον τρόπο διεκόπη, ανεβλήθη επ’ αόριστον ή απολέσθη εντελώς η εργασία μεγάλου αριθμού συντελεστών που βρίσκονταν σε πρόβες για παραστάσεις, οι οποίες θα γίνονταν μέσα στους επόμενους μήνες και μέσα στο καλοκαίρι.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση από το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού μετά την οριστικοποίηση των μέτρων υπέρ του πολιτισμού, «οι δράσεις αυτές θα συμπληρώσουν τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για τη στήριξη του κόσμου του πολιτισμού, όπως για παράδειγμα τη χορήγηση της αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 800 ευρώ σε εργαζόμενους που είχαν ενεργές συμβάσεις είτε ανήκαν σε ειδικές κατηγορίες πριν τη λήψη των περιοριστικών μέτρων, όπως οι ωρομίσθιοι, ή τα προγράμματα για τους άνεργους και μακροχρόνια άνεργους καλλιτέχνες».
Στον κλάδο των καλλιτεχνών και των ηθοποιών όμως εξακολουθεί και υφίσταται παρασιτικά εις βάρος τους η επικράτηση της ανασφάλιστης και αδήλωτης εργασίας, όπως και της πάγιας τακτικής ημερήσιων προσλήψεων και απολύσεων. Αυτό οδηγεί αναπόφευκτα στην παγιωμένη επικράτηση υψηλών ποσοστών μακροχρόνια άνεργων ηθοποιών, που βρίσκονται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης.
Στα καταπατημένα εργασιακά δικαιώματα των ηθοποιών έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό δεν δικαιούται να ευεργετηθεί από το έκτακτο βοήθημα του κράτους προς τους καλλιτέχνες. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 ηθοποιοί δικαιούνται να λάβουν το επίδομα σε αντίθεση με τετραπλάσιο αριθμό ηθοποιών που βρίσκονται στην «αφάνεια».
Οφείλει η κυβέρνηση να δώσει το επίδομα των 800 ευρώ σε όλους ανεξαιρέτως τους ηθοποιούς, ανεξαρτήτως των εργασιακών τους σχέσεων και να εξασφαλίσει τη διατήρηση της ασφαλιστικής τους ικανότητας.
Δυστυχώς ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και η επιστροφή στην κανονικότητα της προτέρας ζωής μας είναι αβέβαιη για όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους. Είναι αναπόφευκτο πως ακόμα και μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων ο θεατρικός κλάδος θα παραμείνει για καιρό χωρίς ουσιαστική δραστηριότητα. Από την πλευρά το υπουργείο Πολιτισμού, γνωρίζοντας τον άξιο ανθρωπιστικό και κοινωνικοπολιτικό ρόλο των καλλιτεχνών και τον αέναο αγώνα τους να παραμείνουν στο προσκήνιο, καλείται να απαντήσει:
- Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης σήμερα, όταν οι νόμοι της αγοράς καθοδηγούν την καλλιτεχνική υπόσταση;
- Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα του αναθεωρητισμού και της αλληλοαναίρεσης και της οικονομικής επισφάλειας των κλειστών θεάτρων;
Ο πολιτισμός και οι άνθρωποι της τέχνης για ακόμα μία φορά βρίσκονται αντιμέτωποι με τους συστημικούς μηχανισμούς επιβολής του νεοφιλελευθερισμού και των συνοδοιπόρων του. Μόνο που αυτή τη φορά διακυβεύεται και η ίδια η επιβίωση των ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται στον χώρο του πολιτισμού. Αυτή η κρίση αποδεικνύει πώς η εξουσία αντιμετωπίζει τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του. Αυτή η επώδυνη αδυναμία και ο κομφορμισμός φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη επαναδιατύπωσης μιας Εθνικής Πολιτικής για τον Πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις. Αυτή την αναγκαιότητα οφείλουμε να την επιβάλουμε διά μέσου δυναμικών διεκδικήσεων, μέσα από καινοτόμες μορφές παρέμβασης.
Όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε να συμβάλουμε, ώστε να δομηθεί μια νέα εποχή κοινωνικής και πολιτικής χειραφέτησης κατά τρόπο που η ανάδειξη οποιωνδήποτε μέτρων ανακούφισης και αξιοπρεπούς επιβίωσης να μην ορίζεται ερήμην των ανθρώπων του πολιτισμού, των διανοουμένων, των επιστημόνων και των κοινωνικών φορέων.
Ο καλλιτέχνης ως ζωντανό επίκαιρο βρίσκεται εγκλωβισμένος στο τέλος του παιχνιδιού, κοιτά με απελπισία τον άνθρωπο, βουτά στη μοναξιά και την απόγνωση, καθώς ατενίζει το μέλλον σε έναν κόσμο που δεν μπορεί να ορίσει πια ούτε το παρόν του.
Δυστυχώς όσο η κοινωνία θα παραπαίει σε ένα απροσδιόριστο κενό, άλλο τόσο ο καλλιτέχνης θα αντιμετωπίζεται ως ανεπιθύμητος, αφού δεν βιώνει μια εποχή κοινών οραμάτων και συλλογικής αγωνιστικότητας.
Γι’ αυτό είναι καιρός να προβληθεί ξανά το ανθρωπιστικό πρόσωπο του υπουργείου Πολιτισμού και να απλωθεί ο μανδύας προστασίας στους εκφραστές του, που δεν είναι άλλοι από τους καλλιτέχνες.
* νομικός - επιστημονική συνεργάτιδα της Βoυλής των Ελλήνων
ΠΗΓΗ: https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/243292_ta-antisomata-tis-tehnis-os-antistasi-stin-koinoniki-apomonosi-ton
..."τα αντισώματα της τέχνης ως αντίσταση στην κοινωνική απομόνωση των καλλιτεχνών"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"... tassodikas blog
 |
| Διαμαρτυρία καλλιτεχνών και εργαζομένων στον χώρο του πολιτισμού που πλήττονται από τον Covid 19 στη Λάρισα EUROKINISSI/ΤΖΕΚΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ |
Τα αντισώματα της τέχνης ως αντίσταση στην κοινωνική απομόνωση των καλλιτεχνών
της Λεώνη Παναγοπούλου *
«Κάποτε προσπάθησες.
Κάποτε απέτυχες.
Δεν πειράζει.
Να προσπαθήσεις ξανά.
Να αποτύχεις ξανά.
Να αποτύχεις καλύτερα». (Σάμιουελ Μπέκετ)
Ο ρόλος του καλλιτέχνη διαχρονικά είναι να έχει τις δυνατότητες και τα εκφραστικά μέσα να μπορεί να δημιουργήσει το όνειρο ενός καινούργιου κόσμου, ιδιαίτερα δε όταν ο κόσμος που ζει είναι ντυμένος με εικόνες θλιβερές μιας ζωής που υπερτερεί ο θάνατος και η ελπίδα επισκιάζεται. Δυστυχώς η πανδημία του κορονοϊού φίμωσε την ουσιαστική υπόσταση του καλλιτεχνικού κλάδου και γέννησε ένα μέλλον αβέβαιο και ζοφερά επισφαλές. Προς τούτο καλείται ο κλάδος αυτός να αντιμετωπίσει επιπρόσθετα προβλήματα, όταν δεν έχουν ήδη επιλυθεί καίρια ζητήματα οικονομικής φύσης.
Η πανδημία χτύπησε τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού αρκετά πριν από τη λήψη των αναγκαίων μέτρων περιορισμού που επέβαλε η κυβέρνηση. Από την πρώτη στιγμή καλλιτέχνες και εργαζόμενοι του χώρου συνέδραμαν μέσω της τέχνης τους, για να κρατήσουν ψηλά το ηθικό της κοινωνίας.
Εμειναν σπίτι, αλλά δεν έμειναν σιωπηλοί. Παρήγαγαν τέχνη και την πρόσφεραν δωρεάν σε όλα τα σπίτια των συμπολιτών τους. Μετέφεραν μηνύματα αισιοδοξίας και ενδυνάμωσης κόντρα στον φόβο που είχε σπείρει η πανδημία και η παγκόσμια ειδησεογραφία των αλλεπάλληλων κρουσμάτων και θανάτων. Μοίραζαν χαμόγελα κι ας έτρεμαν για το αβέβαιο μέλλον τους.
Είναι αξιοσημείωτο πως ανάμεσα στα πρώτα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση ήταν το κλείσιμο των θεάτρων και με αυτόν τον τρόπο διεκόπη, ανεβλήθη επ’ αόριστον ή απολέσθη εντελώς η εργασία μεγάλου αριθμού συντελεστών που βρίσκονταν σε πρόβες για παραστάσεις, οι οποίες θα γίνονταν μέσα στους επόμενους μήνες και μέσα στο καλοκαίρι.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση από το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού μετά την οριστικοποίηση των μέτρων υπέρ του πολιτισμού, «οι δράσεις αυτές θα συμπληρώσουν τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για τη στήριξη του κόσμου του πολιτισμού, όπως για παράδειγμα τη χορήγηση της αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 800 ευρώ σε εργαζόμενους που είχαν ενεργές συμβάσεις είτε ανήκαν σε ειδικές κατηγορίες πριν τη λήψη των περιοριστικών μέτρων, όπως οι ωρομίσθιοι, ή τα προγράμματα για τους άνεργους και μακροχρόνια άνεργους καλλιτέχνες».
Στον κλάδο των καλλιτεχνών και των ηθοποιών όμως εξακολουθεί και υφίσταται παρασιτικά εις βάρος τους η επικράτηση της ανασφάλιστης και αδήλωτης εργασίας, όπως και της πάγιας τακτικής ημερήσιων προσλήψεων και απολύσεων. Αυτό οδηγεί αναπόφευκτα στην παγιωμένη επικράτηση υψηλών ποσοστών μακροχρόνια άνεργων ηθοποιών, που βρίσκονται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης.
Στα καταπατημένα εργασιακά δικαιώματα των ηθοποιών έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό δεν δικαιούται να ευεργετηθεί από το έκτακτο βοήθημα του κράτους προς τους καλλιτέχνες. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 ηθοποιοί δικαιούνται να λάβουν το επίδομα σε αντίθεση με τετραπλάσιο αριθμό ηθοποιών που βρίσκονται στην «αφάνεια».
Οφείλει η κυβέρνηση να δώσει το επίδομα των 800 ευρώ σε όλους ανεξαιρέτως τους ηθοποιούς, ανεξαρτήτως των εργασιακών τους σχέσεων και να εξασφαλίσει τη διατήρηση της ασφαλιστικής τους ικανότητας.
Δυστυχώς ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και η επιστροφή στην κανονικότητα της προτέρας ζωής μας είναι αβέβαιη για όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους. Είναι αναπόφευκτο πως ακόμα και μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων ο θεατρικός κλάδος θα παραμείνει για καιρό χωρίς ουσιαστική δραστηριότητα. Από την πλευρά το υπουργείο Πολιτισμού, γνωρίζοντας τον άξιο ανθρωπιστικό και κοινωνικοπολιτικό ρόλο των καλλιτεχνών και τον αέναο αγώνα τους να παραμείνουν στο προσκήνιο, καλείται να απαντήσει:
- Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης σήμερα, όταν οι νόμοι της αγοράς καθοδηγούν την καλλιτεχνική υπόσταση;
- Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα του αναθεωρητισμού και της αλληλοαναίρεσης και της οικονομικής επισφάλειας των κλειστών θεάτρων;
Ο πολιτισμός και οι άνθρωποι της τέχνης για ακόμα μία φορά βρίσκονται αντιμέτωποι με τους συστημικούς μηχανισμούς επιβολής του νεοφιλελευθερισμού και των συνοδοιπόρων του. Μόνο που αυτή τη φορά διακυβεύεται και η ίδια η επιβίωση των ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται στον χώρο του πολιτισμού. Αυτή η κρίση αποδεικνύει πώς η εξουσία αντιμετωπίζει τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του. Αυτή η επώδυνη αδυναμία και ο κομφορμισμός φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη επαναδιατύπωσης μιας Εθνικής Πολιτικής για τον Πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις. Αυτή την αναγκαιότητα οφείλουμε να την επιβάλουμε διά μέσου δυναμικών διεκδικήσεων, μέσα από καινοτόμες μορφές παρέμβασης.
Όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε να συμβάλουμε, ώστε να δομηθεί μια νέα εποχή κοινωνικής και πολιτικής χειραφέτησης κατά τρόπο που η ανάδειξη οποιωνδήποτε μέτρων ανακούφισης και αξιοπρεπούς επιβίωσης να μην ορίζεται ερήμην των ανθρώπων του πολιτισμού, των διανοουμένων, των επιστημόνων και των κοινωνικών φορέων.
Ο καλλιτέχνης ως ζωντανό επίκαιρο βρίσκεται εγκλωβισμένος στο τέλος του παιχνιδιού, κοιτά με απελπισία τον άνθρωπο, βουτά στη μοναξιά και την απόγνωση, καθώς ατενίζει το μέλλον σε έναν κόσμο που δεν μπορεί να ορίσει πια ούτε το παρόν του.
Δυστυχώς όσο η κοινωνία θα παραπαίει σε ένα απροσδιόριστο κενό, άλλο τόσο ο καλλιτέχνης θα αντιμετωπίζεται ως ανεπιθύμητος, αφού δεν βιώνει μια εποχή κοινών οραμάτων και συλλογικής αγωνιστικότητας.
Γι’ αυτό είναι καιρός να προβληθεί ξανά το ανθρωπιστικό πρόσωπο του υπουργείου Πολιτισμού και να απλωθεί ο μανδύας προστασίας στους εκφραστές του, που δεν είναι άλλοι από τους καλλιτέχνες.
* νομικός - επιστημονική συνεργάτιδα της Βoυλής των Ελλήνων
ΠΗΓΗ: https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/243292_ta-antisomata-tis-tehnis-os-antistasi-stin-koinoniki-apomonosi-ton
..."τα αντισώματα της τέχνης ως αντίσταση στην κοινωνική απομόνωση των καλλιτεχνών"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"... tassodikas blog