 |
| Τάσσος Δίκας, μελάνια σε χαρτί, 1972 |
Α. Είναι γνωστά τα διαχρονικά προβλήματα του πρωτογενούς τομέα στον τόπο μας. Όμως τα τελευταία χρόνια μια σειρά παραγόντων συνέτειναν στην περαιτέρω αποδυνάμωση του αγροτικού τομέα και κατ' επέκταση των συνεταιριστικών οργανώσεων.
Συγκεκριμένα, οι βασικότεροι παράγοντες είναι:
1) Η παγκοσμιοποίηση των αγορών και ο εξ αυτής ανελέητος ανταγωνισμός.
2) Οι δεσμεύσεις της χώρας στο πλαίσιο της ΚΑΠ αρχικά και της νέας ΚΑΠ στη συνέχεια, που δυστυχώς λειτουργούν ανισομερώς για τα προϊόντα του Νότου.
3) Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με ενδεικτικές παραμέτρους την αύξηση του κόστους παραγωγής των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, τη μείωση των εισοδημάτων των λαϊκών στρωμάτων και την έλλειψη ρευστότητας. Nα τονιστεί ότι η κατάργηση - εκποίηση της ΑΤΕ υπήρξε καταστροφική.
4) Η εξάρτηση των συνεταιρισμών από τα έσοδα που τους απέφερε η διαχείριση των επιδοτήσεων.
5) Η έλλειψη δικτύων πώλησης, με αποτέλεσμα τη σημαντική κάμψη των πωλήσεων, ως πρόβλημα ανεύρεσης αγορών διαθέσιμων να απορροφήσουν την παραγωγή.
6) Η κακή αξιολόγηση των αγορών.
7) Η ανεπαρκής διοικητική οργάνωση, η κακή στελέχωση και η έλλειψη εκπαίδευσης και κατάρτισης του προσωπικού των συνεταιρισμών καθώς και των οργάνων διοίκησής τους.
8) Η εν γένει κακοδιαχείριση των συνεταιρισμών.
Επιπλέον, τα στοχοθετημένα κίνητρα και συνακόλουθα οι επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα μπορούν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Σ' αυτό το πλαίσιο, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, αποτελώντας μοχλό ενίσχυσης των μικρομεσαίων αγροτών και ισχυροποίησης της διαπραγματευτικής θέσης τους, μπορούν να συνεισφέρουν στην αύξηση και τη δικαιότερη κατανομή του αγροτικού εισοδήματος και ευρύτερα στην ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών.
1) Στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 12).
2) Στη συνεργατική αρχή, μέσω της οποίας κατοχυρώνεται η ισότητα που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των μελών των αγροτικών συνεταιρισμών και που εκφράζεται με την αναλογία μεταξύ μέλους - μερίδας - ψήφου (δηλαδή, 1 μέλος έχει 1 μερίδα και 1 ψήφο).
3) Σε μια σειρά από αξιολογικές κατευθύνσεις προσαρμοσμένες και συμβατές με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, και συγκεκριμένα:
α) Στην εθελοντική και ελεύθερη συμμετοχή.
β) Στη δημοκρατική διοίκηση, με τρόπο ώστε όλα τα μέλη να συνδιαμορφώνουν τις αποφάσεις.
γ) Στην ισότιμη οικονομική συμμετοχή των μελών, που να διαχειρίζονται το κεφάλαιο και να διαθέτουν τα πλεονάσματα για την εξυπηρέτηση των μελών τού αγροτικού συνεταιρισμού και του κοινωνικού συμφέροντος.
δ) Στην αυτονομία και ανεξαρτησία των αγροτικών συνεταιρισμών, ώστε να κινούνται ελεύθερα, συνάπτοντας συμφωνίες με τρίτους και αναπτύσσοντας αναπτυξιακή στρατηγική, χωρίς να στηρίζονται σε επιδοτήσεις και προνόμια.
ε) Στην πληροφόρηση, εκπαίδευση και κατάρτιση, ώστε να μπορούν όλα τα μέλη, αγρότες και αγρότισσες, να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην καλή και αποτελεσματική λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών.
στ) Στη συνεργασία μεταξύ των αγροτικών συνεταιρισμών, με σκοπό την ισχυροποίησή τους.
ζ) Στο ενδιαφέρον για την «κοινότητα», που σημαίνει συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες οφείλουν να επενδύουν οικονομικά και κοινωνικά.
Βάσει αυτών, με τον Ν. 4384/26.4.2016 για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς επιχειρείται η εξυγίανση του συνεταιριστικού χώρου, η διευκόλυνση της σύστασης αλλά και της επιχειρηματικής ανάπτυξής τους και ο αυστηρός έλεγχος της λειτουργίας τους.
Ειδικότερα, επιχειρείται να αντιστραφεί η σημερινή κατάσταση, με τη συγκέντρωση όλης της σχετικής νομοθεσίας, τη διατήρηση ισχυουσών αποτελεσματικών ρυθμίσεων και την παράλληλη εισαγωγή νέων ρυθμίσεων για τη σωστή λειτουργία τους εφεξής.
Ενδεικτικά να αναφερθεί η κατάργηση της μέχρι σήμερα δομής και διάρθρωσης του συνεταιριστικού κινήματος και αντ' αυτής η δημιουργία βαθμίδων που ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα και στις σύγχρονες ανάγκες. Αυτά συνδέονται με το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και την εντός αυτού λειτουργία της ελληνικής αγροτικής οικονομίας, που επιβάλλουν άλλες μορφές οργάνωσης και λειτουργίας του συνεταιριστικού κινήματος.
Σ' αυτό το πλαίσιο, εκτός των Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΑΣ), κατοχυρώνονται:
* Kλαδικοί και Εθνικοί Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΚΑΣ και KΕΑΣ) με αντικείμενο δραστηριότητας ένα προϊόν ή μια ομάδα ομοειδών προϊόντων.
* Διεπαγγελματικές οργανώσεις ανά τομέα αγροτικών προϊόντων.
* Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) που δραστηριοποιούνται σε οποιονδήποτε κλάδο της αγροτικής οικονομίας.
* Αγροδιατροφικές Συμπράξεις για την ανάδειξη, προβολή, προώθηση και υποστήριξη των διατροφικών προϊόντων κάθε Περιφέρειας.
* Ομάδες παραγωγών.
* Ομάδες προστασίας και διαχείρισης προϊόντων ή τροφίμων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ) ή άλλων προϊόντων που ενσωματώνουν την Εγγύηση των Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων (ΕΠΙΠ) αλλά και γυναικείοι συνεταιρισμοί.
Ο Ν. 4384/26.4.2016 για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς αποτελεί σημαντικό κρίκο μιας αλυσίδας νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης προς την κατεύθυνση της θεσμικής ανασυγκρότησης της χώρας, που, μαζί με την κοινωνικά δίκαιη παραγωγική ανασυγκρότηση, έχουν εξαγγελθεί και υλοποιούνται σταδιακά από την κυβέρνηση.
* Ο Γιώργος Η. Παπαηλιού είναι δικηγόρος - διδάκτορας Νομικής, βουλευτής Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ. Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από την ομιλία του στην Ολομέλεια της Βουλής επί του νομοσχεδίου για τους «Αγροτικούς συνεταιρισμούς, μορφές συλλογικής οργάνωσης του αγροτικού χώρου».
πηγή: avgi.gr άρθρο του Γιώργος Η. Παπαηλιού > Πρωτογενής παραγωγή και αγροτικοί συνεταιρισμοί
..."πρωτογενής παραγωγή και αγροτικοί συνεταιρισμοί"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...