 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Πολλή συζήτηση έχει γίνει διαχρονικά για τον τρόπο διοίκησης των μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών της χώρας. Εδώ, παντοδύναμος ήταν πάντα ο καλλιτεχνικός διευθυντής, ο οποίος, εκτός από τον καλλιτεχνικό - αισθητικό προσανατολισμό, εκτός από το ρεπερτόριο και τις παράλληλες καλλιτεχνικές δράσεις του οργανισμού που διευθύνει είχε και έχει και τη διοικητική και οικονομική ευθύνη.
Επειδή συνήθως οι καλλιτέχνες που καταλαμβάνουν τέτοιες θέσεις δεν είναι ούτε απαραίτητο, αλλά κυρίως δεν είναι σύνηθες να έχουν γνώσεις διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης, πιστεύω πως είναι αναγκαίο να διαχωριστούν αυτές οι δύο αρμοδιότητες με έναν νέο νόμο, παρ' ότι ο υπάρχων είναι στη σωστή κατεύθυνση. Προβλέπει τη θέση του αναπληρωτή καλλιτεχνικού διευθυντή με την πρόθεση, δυστυχώς, (όχι την υποχρέωση), τη θέση αυτή να καταλαμβάνουν άνθρωποι έμπειροι στη διοίκηση και τη διαχείριση για να υποστηρίζουν τη δράση που αναπτύσσει ο καλλιτεχνικός διευθυντής.
Κάτι τέτοιο δυστυχώς δεν έχει εφαρμοσθεί ποτέ, γι' αυτό και έχουν δημιουργηθεί προβλήματα. Σε κανονικές συνθήκες ο καλλιτεχνικός διευθυντής και ο αναπληρωτής του (ας τον ονομάσουμε γενικό διευθυντή), συνεργάζονται και αλληλοσυμπληρώνονται στην καθημερινότητα των οργανισμών, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του προγράμματος.
Προσοχή, όμως. Η σύμπνοια, η αγαστή συνεργασία, η γνώση και ο σεβασμός των ορίων και των αρμοδιοτήτων του καθενός είναι απαραίτητη προϋπόθεση αποδοτικής συνύπαρξης. Αν ο καλλιτεχνικός θα θέλει να υλοποιεί τα οράματά του χωρίς να υπολογίζει τη διαχείριση και ο γενικός βάζει φρένο, συνήθως για οικονομικούς λόγους, τότε απλώς ο οργανισμός τον οποίο διακονούν θα πάψει να λειτουργεί.
Ζήσαμε την πρόσφατη περιπέτεια του Φεστιβάλ Αθηνών και την αποπομπή του πρώην διευθυντή του Γ. Λούκου λόγω των διπλοπληρωμών και τη ζημία 2.800.000 ευρώ εις βάρος του Δημοσίου. Μπορούσε να είχε αποφευχθεί όλη αυτή η αναστάτωση που ταλάνισε και τον καλλιτεχνικό κόσμο, αλλά και την κεντρική διοίκηση. Ο ιδρυτικός νόμος του Φεστιβάλ προβλέπει θέση γενικού διευθυντή. Αυτός που καταλαμβάνει τη θέση αυτή έχει την ευθύνη της διαχείρισης και της διοικητικής καθημερινότητας. Ο νόμος καθορίζει τα προσόντα του (πτυχίο ΑΕΙ, εμπειρία στην πολιτιστική διαχείριση κ.λπ.). Μέχρι το 2006, το Φεστιβάλ λειτουργούσε και με γενικό διευθυντή. Τότε ο Γ. Λούκος αποφάσισε αυθαίρετα να καταργήσει, ουσιαστικά, τη θέση, καθ' ότι έκτοτε δεν προκηρύχθηκε ξανά. Τα αποτελέσματα τα ξέρουμε όλοι.
Απαραίτητο είναι στα Δ.Σ. να μετέχουν όχι απλώς φιλότεχνοι ή «εγνωσμένου κύρους» πολίτες, αλλά πρόσωπα που έχουν σαφή σχέση με το πεδίο δραστηριοτήτων του οργανισμού.
Απαραίτητη είναι και η καλλιτεχνική επιτροπή του οργανισμού, η οποία θα εγκρίνει ή θα γνωμοδοτεί και, τέλος, θα αποτιμά το έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή, λειτουργώντας και ως εισηγητής στον αρμόδιο υπουργό για τα πεπραγμένα του καλλιτεχνικού διευθυντή.
Πώς επιλέγονταν μέχρι τώρα καλλιτεχνικοί διευθυντές, τα διοικητικά στελέχη και πώς στελεχώνονταν τα διοικητικά συμβούλια; Δυστυχώς οι επιλογές γίνονταν σε κλειστό κύκλο συνεννοήσεων, χωρίς οι αρμόδιοι πολιτικοί να ανοίγονται στην κοινωνία. Δεν δινόταν η δυνατότητα σε ανθρώπους με προσόντα και ικανότητες να θέσουν υποψηφιότητα εάν δεν μετείχαν σε κάποιο κύκλο γνωστών με επαγγελματικές ή πολιτικές σχέσεις με την εξουσία. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι με τις κλειστές διαδικασίες δεν έγιναν, όλα αυτά τα μεταπολεμικά χρόνια, οι καλύτερες επιλογές, πλην βεβαίως εξαιρέσεων.
Μονότονα, λοιπόν, επαναλαμβάνουμε: Διαφάνεια, αξιοκρατία, δημοκρατικές διαδικασίες.
ΥΓ.: Αν -ως ηθοποιός- έβλεπα τα πράγματα συντεχνιακά και μυωπικά, δεν θα πρότεινα τη θεσμοθέτηση του γενικού διευθυντή και θα πριμοδοτούσα την απόλυτη εξουσία του καλλιτεχνικού διευθυντή.
Η ορθή διαχείριση των καλλιτεχνικών οργανισμών, όμως, και η απρόσκοπτη λειτουργία τους επιβάλουν να τους αντιμετωπίσουμε με τρόπους σύγχρονους, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη απόδοσή τους σήμερα αλλά και για το μέλλον.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής της Περιφέρειας Αττικής
πηγή: avgi.gr άρθρο του Πάνου Σκουρολιάκου > Ο πολιτισμός και οι διευθυντές του
..."ο πολιτισμός και οι διευθυντές του"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...