 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Κυκλοφορεί ένας τύπος που έχει αγοράσει ολόκληρο το ελληνικό και το κυπριακό χρέος. Δεν έχεις παρά να κάνεις μια αίτηση στη εφορία σου, παραπέμποντας τον δανειστή σου στον τραπεζικό λογαριασμό του κατόχου του χρέους. Και τσαφ, πάει η οφειλή σου. Υπάρχουν γέροι που τσιμπάνε. Ο απελπισμένος είναι αναγκαστικά εύπιστος. Θέλει τη λύση, βλέπει οράματα. Περίπου έτσι είναι διαμορφωμένη κάθε ελληνική ιδεολογική κατασκευή. Υπό το κράτος ηλιθιότητας ή απελπισίας ή απλώς καπάτσου και κοντόφθαλμου εμπειρισμού, η πολιτική που έχει διαμορφωθεί είναι τέτοιας σαθρότητας.
Γιατί όμως παρανοούμε; Μόνο γιατί οι ξιπασμένες και ξεπερασμένες ελληνικές ελίτ χρειάζονταν ένα άλλοθι για τον σφετερισμό του δημόσιου αγαθού; Ή επειδή, ως ακαλλιέργητες, δεν μπορούσαν να προχωρήσουν σε κανένα σοβαρό αναλυτικό εγχείρημα και γυρόφερναν σε μισοκατανοημένα στερεότυπα;
Ποιος ξέρει και ποιος νοιάζεται; Εδώ και έξι χρόνια, γίνεται μια έντονη προσπάθεια να βρεθεί η πυρηνική αιτία: «Αν δεν είχε τότε γίνει εκείνο, δεν θα είχαμε φτάσει εδώ που φτάσαμε». Ή το ανάστροφο. Σ' αυτόν τον εμμονικό ψευδοπροσδιορισμό (όπου τάχα μου εντοπίζονται οι απόλυτες και απολυταρχικές αιτίες του κακού), υπάρχουν συνήθως τα ευτράπελα που προανέφερα. Προφητείες, αναπολήσεις σκηνοθετημένου παρελθόντος, σοφοί που χρησμοδοτούν (μερικοί οικονομολόγοι τους ανταγωνίζονται μάλιστα). Συχνά το μίσος είναι το βολικό σχήμα που διεκδικεί τη θέση της εξήγησης.
Στην ελληνική περίπτωση ο ευρωπαϊσμός ήταν το αμήχανο εννοιολογικό καταφύγιο της γέρικης και ασθματικής πολιτικής πιάτσας. Το έχουν πει πολλοί ότι πρέπει η Ευρώπη να επανεπινοήσει τον εαυτό της. Αλλά, το κυριότερο, είναι αυτή η νέα κατανόηση να κατορθωθεί από την ελληνική πολιτική σκηνή. Να νοηθεί η έννοια χωρίς τις αλλοπρόσαλλες μεταφυσικές αναγωγές και τις εξιδανικεύσεις. Λόγω μιας ενδιάθετης αφέλειας, το προσφυγικό νοείται ως μείγμα φιλανθρωπίας που ξεκολλά απ' τις πολιτικές αιτίες. Η κίνηση των χωρών του Βίσεγκραντ νοείται ως αδικοπραξία. Η προσφυγική κρίση και ροή ως μια μορφή φυσικού φαινομένου αποκομμένη από σκοτεινά συμφραζόμενα (γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, συμμοριτικές πρακτικές, αισχροκέρδεια, διακηρυκτικό οίκτο κ.λπ.) ή αποκομμένη από φωτεινές παραμέτρους (την ειδική ποιότητα του φτωχού, που ισορροπεί γινόμενος ανώνυμος αρωγός που συντρέχει).
Εν τούτοις το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι διαρρηγνύονται το ευρωπαϊκό συνεχές και η Σένγκεν με τις χώρες του Βίσεγκραντ. Ότι η μηχανική του προσφυγικού (οι περίφημες ροές) είναι αρκετή για να αποδομήσει κάθε συνοχή και να επανακρατικοποιήσει την περιώνυμη κοινή εξωτερική πολιτική. Απλώς δεν υπάρχει ευρωπαϊκή ιδέα νοημένη με κοινό ή συγγενή τρόπο. Σαν να αποτελείται η Ευρώπη από παράλληλες οφθαλμαπάτες.
Ναι, αυτή η απόδραση των αιτίων απ' τα αποτελέσματα αντανακλά την επιδερμική κατασκευή της ίδιας της έννοιας Ευρώπη, τουλάχιστον από την ελληνική σκηνή. Η Ευρώπη εκλαμβάνεται ως μια ηθικίζουσα φούσκα μέσα στην οποία αιωρούνται όλες οι άλυτες και θεμελιώδεις αντιφάσεις της ελληνικής πολιτικής σκέψης. Αν προσέξει κανείς τις ερμηνευτικές των παραδοσιακών κομμάτων, περίπου στην επινόηση του «σεΐχη», του μαγικού «αγοραστή του χρέους», στήνονται. Η ευσεβιστική ρητορική, ο μανιχαϊσμός είναι μορφές του σεΐχη, του μαγικού αγοραστή απελευθερωτή χρέους.
Και πίσω απ' όλα βέβαια μια λομπίστικη πολιτική παραγωγή.
Η κυβέρνηση πιέζεται από όλες τις πλευρές, αλλά έτσι είναι καταδικασμένη να κερδίσει τον δυσεύρετο ρεαλισμό. Όχι να τον διακρίνει, αλλά να τον χτίσει. Έτοιμος δεν υπάρχει. Το προσφυγικό οδηγεί τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκρουστεί με ρητορικά και άλαλα στερεότυπα, να βρει μέσα στον βάλτο λίγο σταθερό έδαφος, σε αντιδιαστολή με τις υποσυνείδητες ορμές του προς την απλοϊκότητα και την υπεκφυγή. Κυρίως να βρει ένα πάτημα στην καθαρή, πρακτική σκέψη.
πηγή: avgi.gr άρθρο του Δημήτρη Σεβαστάκη >Παράλληλες οφθαλμαπάτες και ρεαλισμός
..."παράλληλες οφθαλμαπάτες και ρεαλισμός"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...