 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστελ, 1995 |
Μπορούμε να το αναλύσουμε σε όσα επίπεδα και σε ό,τι βαθμό θέλουμε: διαισθητικά, εμπειρικά, με λίγα στοιχεία ή με πολλά. Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει. Η Αριστερά, που ανέλαβε την κυβέρνηση έναν χρόνο πριν, θεωρούσε ότι έχει θέσεις για όλα. Στον δρόμο μερικές απ' αυτές τις θέσεις αποδείχθηκαν υποθέσεις και μετά απλώς... καλές προθέσεις. Άνθρακες ο θησαυρός ή είναι πιο σύνθετη η ιστορία;
Οι θέσεις που διατυπώνει ένας πολιτικός φορέας δεν είναι αυτό που λέμε «θέσεις αρχής», αλλά ένα επεξεργασμένο σχέδιο, γειωμένο στην πραγματικότητα, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις συγκεκριμένες συνθήκες. Για να συμβεί αυτό, το ταξίδι των ιδεών και του πολιτικού προβληματισμού από τα πολιτικά επιτελεία στην κοινωνία -και πίσω- πρέπει να έχει γίνει πολλές φορές, ώστε, με διαδοχικές προσεγγίσεις, να διορθώνονται οι συντεχνιακές διεκδικήσεις, οι τοπικισμοί και οι μεροληψίες που έχουν μόνο ιδεολογικό κέλυφος, αλλά όχι πραγματικό κοινωνικό περιεχόμενο. Όταν αυτά λείπουν, είμαστε στην καλύτερη περίπτωση στη σφαίρα των αβεβαιοτήτων και στη χειρότερη στη σφαίρα των προθέσεων.
Λέγεται και κυκλοφορεί ότι το ΚΚΕ δεν έχει πραγματικές θέσεις, γιατί αυτό που ονομάζει «πρόγραμμα» είναι εκτός τόπου και χρόνου. Φοβάμαι όμως ότι κάτι παρόμοιο ισχύει για το σύνολο της Αριστεράς. Για παράδειγμα, αποδεικνύεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ -και όλοι εμείς- δεν είχαμε ολοκληρωμένες θέσεις για την Παιδεία. Αν είχαμε, θα έπρεπε μέχρι τώρα να τις έχουμε προωθήσει. Θα πείτε, υπάρχει η τρόικα, το ακραίο κέντρο, οι παράγοντες, οι συντεχνίες. Αλλά εκεί ακριβώς είναι το θέμα: Όλα αυτά ήταν γνωστά από πριν. Ήταν προσμετρήσιμα μεγέθη, με ονοματεπώνυμο και αριθμό τηλεφώνου. Τώρα, πειράζει το υπουργείο ένα σημείο του συστήματος και -πριν προλάβει να γράψει το Βήμα και να 'ρθουν στο κατόπι οι «θεσμοί»- διαδηλώνει με πάθος η συμπαθής υποκατηγορία τής οποίας εθίγησαν τα προνόμια. Ανοίγει συζήτηση για τα μεταπτυχιακά και σπάνε τα τηλέφωνα. Λέει κάποιος μια κουβέντα για τον κατακερματισμό των εκπαιδευτικών και των ερευνητικών ιδρυμάτων και παρεμβαίνουν ο περιφερειάρχης, ο δήμαρχος, ο μητροπολίτης, ο πρύτανης, και οι τοπικοί βουλευτές. «Έλεος», σου 'ρχεται να πεις, αλλά έλεος σ' αυτά τα πράγματα δεν υπάρχει.
Υπάρχουν όμως και καλά νέα. Μας έμειναν μεν οι καλές προθέσεις, αλλά αυτό δεν είναι ασήμαντο αν συμπληρωθεί με κάτι άλλο. Ως ιδεολογικός χώρος, ως πολιτικό υποκείμενο, ως διαχειριστική ηγεσία, η Αριστερά διαθέτει τώρα μια πολύτιμη εμπειρία: Τη γνώση του -προφανούς- ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις σε δύσκολα προβλήματα και την επίγνωση του ότι, χωρίς να σπάσεις αυγά, ομελέτα δεν γίνεται. Αυτή την εμπειρία και την «τεχνογνωσία» τού κυβερνάν καλείται τώρα να αξιοποιήσει.
Όσο αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση χωρίς να συνδέουμε το ένα με το άλλο, τόσο οι θέσεις μας θα αποδεικνύονται επισφαλείς υποθέσεις και θα απομυθοποιούνται σιγά - σιγά ως απλές προθέσεις - που δεν αρκούν βέβαια για ν' αλλάξει η κατάσταση. Δεν υποψιαστήκαμε ότι η μεταρρύθμιση στην Παιδεία είχε ως περιοριστική συνθήκη το τι θα γίνει με τη διαπραγμάτευση και το πώς θα μεθοδευθεί η μάχη με τις πολυποίκιλες συντεχνίες και τα πελατειακά δίκτυα. Από την άλλη πλευρά, δεν καταλάβαμε εγκαίρως ότι η έκβαση της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς» και η επιτυχία στην αντιμετώπιση των πελατειακών δικτύων έχουν μεγάλη σχέση με το δείγμα γραφής που δίνουμε κάθε μέρα υπερασπιζόμενοι -ιδεολογικά και πολιτικά- τις μεταρρυθμίσεις που θέλουμε να κάνουμε στο σχολείο και το πανεπιστήμιο. Ας κατανοήσουμε, έστω αργά, ότι όλα έχουν σχέση με όλα και ότι αυτό που είναι σήμερα «προϋπόθεση» ή «εργαλείο» αύριο είναι «πολιτικός στόχος» (και αντίστροφα). «Εν το σοφόν, επίστασθαι γνώμην, οτέη εκυβέρνησε πάντα διά πάντων»,1 λέει ο Ηράκλειτος. Ακούει κανείς;
1 "Το σοφό είναι να γνωρίζεις την αρχή η οποία κυβερνάει όλα δι' όλων".
* Ο Σπύρος Γεωργάτος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
πηγή: avgi.gr άρθρο του Σπύρου Γεωργάτου > Τα πάντα διά πάντων
..."τα πάντα διά πάντων"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...