 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1990 |
Του Γιώργου Κοντόσταυλου (*)
Το παρόν κείμενο γράφτηκε με αφορμή τα τραγικά γεγονότα βίας που συνέβησαν στο Παρίσι στις 13.11.15 και ιδιαιτέρως αφορμάται από ένα άρθρο του Κ. Τσουκαλά που δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" τη Δευτέρα 16.11.15. Το συγκεκριμένο άρθρο είχε τίτλο «Ένας πόλεμος που πρέπει να κερδηθεί και θα κερδηθεί».
Δεν θα υπήρχε κανένα απολύτως θέμα σχετικά με την οπτική από την οποία βλέπει ο συγγραφέας το τραγικό γεγονός που συνέβη στη γαλλική πρωτεύουσα εάν δεν ήταν ένα κείμενο που έχει στην αναλυτική του βάση την εξαιρετικά επικίνδυνη λογική του «πολέμου των πολιτισμών» που εισήγαγε εδώ και περίπου δύο δεκαετίες στη δημόσια συζήτηση ο Σ. Χάντινγκτον. Την άποψη δηλαδή πως δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα συνεννόησης μεταξύ των διαφορετικών κοινωνιών στον πλανήτη, διότι η αβυσσαλέα διαφορά στο πολιτισμικό τους υπόδειγμα το καθιστά αυτό απολύτως αδύνατο.
Και, καλά, αυτή η άποψη του βαθύτατα συντηρητικού Αμερικάνου διανοούμενου δεν προκαλεί έκπληξη, αλλά η άποψη ενός διακεκριμένου επιστήμονα που βρίσκεται στον χώρο της ριζοσπαστικής και δημοκρατικής Αριστεράς εδώ και δεκαετίες δημιουργεί μεγάλα ερωτήματα όταν γράφει:
«Η νέα διαφαινόμενη σύγκρουση δεν είναι λοιπόν μια παραδοσιακή αντιπαράθεση συγκροτημένων στρατηγικών, ένας πόλεμος οριοθετημένων 'θέσεων' ή αέναων 'κινήσεων' σε ένα ορισμένο πεδίο. Είναι ένας άμορφος και πανταχού παρών πόλεμος εντυπώσεων, λέξεων, σκιών και φαντασιώσεων, ένας πόλεμος που δεν επιδιώκει καν τη νίκη εναντίον του εχθρού στο πεδίο της μάχης, αλλά αρκείται στην παράλυση της νόησης και της βούλησής του (...) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τον πόλεμο αυτόν η Δύση δεν έχει άλλη επιλογή από το να τον κερδίσει».
«Η νέα διαφαινόμενη σύγκρουση δεν είναι λοιπόν μια παραδοσιακή αντιπαράθεση συγκροτημένων στρατηγικών, ένας πόλεμος οριοθετημένων 'θέσεων' ή αέναων 'κινήσεων' σε ένα ορισμένο πεδίο. Είναι ένας άμορφος και πανταχού παρών πόλεμος εντυπώσεων, λέξεων, σκιών και φαντασιώσεων, ένας πόλεμος που δεν επιδιώκει καν τη νίκη εναντίον του εχθρού στο πεδίο της μάχης, αλλά αρκείται στην παράλυση της νόησης και της βούλησής του (...) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τον πόλεμο αυτόν η Δύση δεν έχει άλλη επιλογή από το να τον κερδίσει».
Από αυτό το μικρό απόσπασμα του εν λόγω άρθρου μπορεί κανείς να συναγάγει το συμπέρασμα πως στην επίθεση στο Παρίσι δεν πήραν μέρος άνθρωποι ως έλλογα όντα, αλλά κάποιοι που έχουν απολέσει την ανθρώπινη ιδιότητα επειδή η πράξη τους είναι εξαιρετικά αποτρόπαιη και εκτός του οποιουδήποτε αξιακού πλαισίου της «Δύσης». Αλλά εδώ αρχίζουν τα προβλήματα, διότι αυτή η «Δύση», έχει πρωταγωνιστήσει σε δεκάδες αποτρόπαιες πράξεις όχι μόνο στον Τρίτο Κόσμο (sic) αλλά και στο έδαφος της Γηραιάς Ηπείρου, με δύο παγκόσμιους πολέμους μόνο τον περασμένο αιώνα. Τώρα, εάν θέλουμε να τοποθετούμαστε με διαφορετικό τρόπο στα ιστορικά γεγονότα, είναι άλλο θέμα. Και η αναφορά στην κοινωνική καταστροφή που έχει προκύψει δεν είναι νομίζω αρκετή όταν νιώθει ο συγγραφέας την ανάγκη να στοιχηθεί πίσω από τον Φ. Ολάντ, ο οποίος αναφώνησε: «Εκ των πραγμάτων είμαστε σε πόλεμο».
Όχι, δεν είμαστε τώρα σε πόλεμο, είμαστε εδώ και δεκαετίες. Με την παράλογη επιβολή του δόγματος ΤΙΝΑ (Τhere Is No Alternative), με τη δημιουργία παγκόσμιων παράκεντρων εξουσίας όπως είναι οι G8 και οι G20, οι οποίοι βάζουν στην άκρη το μόνο λογικό αποτέλεσμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον ΟΗΕ, ή τη συνυπογραφή θηριωδών συμφωνιών όπως η ΤΤΙΡ, που φαλκιδεύουν τη δημοκρατική λειτουργία στις σχέσεις μεταξύ των κρατών.
Όχι, δεν είμαστε τώρα σε πόλεμο, είμαστε εδώ και δεκαετίες. Με την παράλογη επιβολή του δόγματος ΤΙΝΑ (Τhere Is No Alternative), με τη δημιουργία παγκόσμιων παράκεντρων εξουσίας όπως είναι οι G8 και οι G20, οι οποίοι βάζουν στην άκρη το μόνο λογικό αποτέλεσμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον ΟΗΕ, ή τη συνυπογραφή θηριωδών συμφωνιών όπως η ΤΤΙΡ, που φαλκιδεύουν τη δημοκρατική λειτουργία στις σχέσεις μεταξύ των κρατών.
Είναι απολύτως σαφές πως οι πράξεις των τρομοκρατών είναι απάνθρωπες και καταδικαστέες. Αλλά, ειλικρινά, με ποια λογική πρέπει να είμαστε με την πολιτική που εκφράζει η γαλλική κυβέρνηση όταν στην πραγματικότητα πρέπει να είμαστε με τον λαό της Γαλλίας, που στις τάξεις του περιλαμβάνει χριστιανούς, μουσουλμάνους, άθεους κ.ά.; Αλήθεια, τι έκαναν διαχρονικά οι κυβερνήσεις της Γαλλίας στις συνεχείς εξεγέρσεις των απόκληρων στα προάστια των πόλεών της, παρά μονάχα άγρια καταστολή; Όταν η συντριπτική πλειονότητα αυτών των απόκληρων είναι αραβικής καταγωγής. Για ποιον λόγο μια μέρα μετά τις τραγικές επιθέσεις η απάντησή της ήταν οι μαζικοί βομβαρδισμοί στη Ράκκα, περιοχή που έχει καταλάβει το Ισλαμικό Κράτος; Ποιος όπλισε τους φανατικούς σαλαφιστές;
Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι απαντήσεις δύσκολες. Γιατί αυτός ο πόλεμος που υπονοεί ο Κ. Τσουκαλάς θα κερδηθεί, εάν κερδηθεί, πρώτα στις μητροπόλεις της Δύσης με την ήττα του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού υποδείγματος. Ενός υποδείγματος που δεν μπορεί να θεωρηθεί «τάξη» έναντι οποιασδήποτε «αταξίας». Ενός υποδείγματος που θέλει να εξηγούμε τις κοινωνικές συγκρούσεις ως τυφλές συγκρούσεις πολιτισμών και όχι ως λογικές εξελίξεις της γύρω μας βαρβαρότητας. Ενός υποδείγματος που τέμνει οριζόντια τις κοινωνίες στους πολλούς που βιώνουν την καθημερινή βία της ανεργίας και της φτώχειας και στους λίγους που βιώνουν την κοινωνία ως χώρο «επιχειρηματικών ευκαιριών». Δηλαδή στους «από κάτω» και στους «από πάνω». Και αυτό ισχύει και για τον κόσμο των «φανατικών» της Μέσης Ανατολής. Μόνο που, δυστυχώς για εμάς που αγωνιζόμαστε για μια άλλη Ευρώπη, οι δράστες ήταν μεγαλωμένοι στην ήπειρο της «λογικής»!
(*) Ο Γιώργος Κοντόσταυλος είναι κοινωνιολόγος
..."κοινωνική βία και γενικευμένος πόλεμος"...(>άρθρο<)