 |
| ..."ιστογραμμή"... |
Ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική που διατυπώνεται σε εκθέσεις νομοσχεδίων ή διοικητικές εγκυκλίους, το σχολείο αλλάζει.
Για την ακρίβεια, βρίσκεται σε συνεχείς διεργασίες αλλαγής των συνθηκών του, διεργασίες σε έντονη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του. Εάν και όσο η διοικητική ιεραρχία αδυνατεί να εντοπίζει έγκαιρα, να προσανατολίζει υπεύθυνα και να διαχειρίζεται αυτές τις διεργασίες, το σχολείο οδηγείται σε αλλοίωση των εκπαιδευτικών του στόχων και του παιδαγωγικού ρόλου του. Μαζί αλλοιώνεται και το περιεχόμενο, και το περιβάλλον του.
Οι μελέτες για το φαινόμενο των μετασχηματισμών του σχολείου και για τις δυνατότητες διαχείρισης, επεξεργασίας στόχων και διεύθυνσης συγκλίνουν, προτείνοντας το μοντέλο της αποκεντρωμένης, τοπικοποιημένης και δικτυωμένης σχολικής μονάδας. Ένα μοντέλο που, για να αναπτυχθεί, χρειάζεται στελέχη με σκέψη θεμελιωμένη στη συστημική προσέγγιση και με εξοικείωση στις συνεργατικές μεθόδους διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων κοινωνικής ευθύνης σε δικτυακό περιβάλλον.
Τα σημερινά στελέχη της εκπαίδευσης, είτε προκύπτουν από διαδικασίες αντιπροσώπευσης είτε από διαδικασίες ιεραρχικής αξιολόγησης, έχουν διαμορφωθεί μέσα από σπουδές και εμπειρίες που απέχουν από αυτές τις γνωστικές προϋποθέσεις και εμπειρίες. Είναι κατά συνέπεια καθήκον των πανεπιστημίων να επανεξετάσουν τα προγράμματα σπουδών, αλλά και της πολιτείας να ισχυροποιήσει την επιμόρφωση και επαγγελματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε συνδυασμό με προγράμματα πρακτικής άσκησης.
Προσανατολισμός των σπουδών και της κατάρτισης δεν μπορεί να παραμένει η από καθέδρας διδασκαλία και η συγκεντρωτική διοίκηση σχολικών παραρτημάτων, αλλά το μοντέλο της νοήμονος σχολικής μονάδας. Σχολικής μονάδας με ικανότητες στοχοθεσίας, σχεδιασμού διδακτικών δραστηριοτήτων, οργάνωσης παιδαγωγικών πρακτικών και διεύθυνσης με συμμετοχή όλων των πρωταγωνιστών και συνεργασίες σε τοπικό και δικτυακό επίπεδο.
Δυστυχώς, στη χώρα μας αυτή η κατάρτιση εκπαιδευτικών στελεχών είναι ανεπαρκής. Είτε συμβαίνει ελλιπώς, αποκλειστικά σε επίπεδο λίγων μεταπτυχιακών προγραμμάτων και ημερίδων, είτε δεν συμβαίνει καθόλου. Το χειρότερο όμως είναι πως έχει αναπτυχθεί μια αγορά δήθεν επαγγελματικών πιστοποιήσεων, σε πλήρη αναντιστοιχία του περιεχομένου και της μορφής των σπουδών με εκείνο που πιστοποιούν. Το πιο επικίνδυνο είναι πως η αγοραία αυτή πρακτική παροχής βεβαιώσεων πηγάζει και από δημόσιους οργανισμούς και φορείς και επεκτείνεται χωρίς καμία ευθύνη επιστημονικής εποπτείας σε ιδιωτικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Το ορατό αποτέλεσμα προσδίδει εφιαλτική εικόνα στην εξέλιξη του σχολείου.
|
| ..."ιστογραμμή"... |
Συνδυάζοντας τους μετασχηματισμούς του σχολικού θεσμού με τους μετασχηματισμούς της διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων προς την κατεύθυνση της διεπιστημονικότητας και της μάθησης, δημιουργείται η ανάγκη διαμόρφωσης εκπαιδευτικού προσωπικού ικανού να σχεδιάζει διδακτικές καταστάσεις, να συντονίζει και να εποπτεύει τη χρήση των πολλαπλών και διαδικτυακών πηγών αναζήτησης της γνώσης, να διευθύνει και να αξιολογεί συνεργατικές εργασίες, να αναδεικνύει τους δεσμούς μεταξύ των επιστημών και όλων των γνωστικών πεδίων, να αναδεικνύει και να καλλιεργεί τη συνύπαρξη του σχολείου με την τοπική κοινωνία, να παρεμβαίνει στην πολιτιστική οργάνωση της ζωής.
Το σημερινό εκπαιδευτικό προσωπικό διαθέτει εμπειρία και γνώση στο ακριβώς αντίθετο μοντέλο διδασκαλίας και μάθησης.
Η επιμόρφωση του υπηρετούντος προσωπικού σε συνδυασμό με την αλλαγή του περιεχόμενου και της οργάνωσης των σπουδών στα πανεπιστημιακά τμήματα είναι μια ανάγκη που, εάν αποφύγουμε διά της εθελοτυφλίας, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε όλο και περισσότερο για να μαθαίνουμε όλο και λιγότερο.
Η προ αρκετών ετών εξαγγελία του Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας περιέγραφε αντίστοιχες προβλέψεις και στοχεύσεις. Η επιστημολογική ανετοιμότητα παραδοσιακών σχολών και η εκπαιδευτική αγορά των φροντιστηρίων και των ιδιαίτερων μαθημάτων αποπροσανατόλισαν τη συζήτηση και οδήγησαν στο εξεταστικό σύστημα του ΑΣΕΠ. Η πολιτική ανεπάρκεια και η δήθεν εκσυγχρονιστική κουτοπονηριά κατάφεραν να φέρουν την παιδαγωγική επάρκεια στα μέτρα τους. Διαστρεβλώνοντας το νόημα της παιδαγωγικής επάρκειας, κράτησαν το όνομα και αλλοίωσαν το περιεχόμενο.
Το ΑΣΕΠ, ως εξεταστικός μηχανισμός, ανέπτυξε με τη σειρά του μια αγορά φροντιστηρίων και εκδόσεων προετοιμασίας για εξετάσεις διορισμού, το περιεχόμενο των οποίων δεν είχε καμία σχέση με το επιστημολογικό βάθος, την εννοιολογική έκταση, με την τεχνολογική και μηχανική κατάρτιση που θα έπρεπε να περιέχει η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
Ως μηχανισμός διορισμού που θα αντικαθιστούσε την επετηρίδα έγινε αντικείμενο πολιτικής και συνδικαλιστικής διαμάχης, αφήνοντας ανέγγιχτο το μείζον ζήτημα της προετοιμασίας στελεχών για το μοντέλο ενός σχολείου αποκεντρωμένου και αυτονομημένου, ικανού να αντιλαμβάνεται και να προσανατολίζει υπεύθυνα την αλλαγή του μαζί με την αλλαγή του περιβάλλοντός του.
|
| ..."ιστογραμμή"... |
Με τη δυνατότητα των επιδοτούμενων προγραμμάτων επιμόρφωσης και διά βίου εκπαίδευσης είτε από προγράμματα ΕΣΠΑ είτε από τα δίδακτρα των εκπαιδευόμενων, η αγορά αυτή προσήλκυσε το ενδιαφέρον (για την ακρίβεια το συμφέρον) τόσο των φορέων του δημόσιου πανεπιστημίου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Τμήματα και φορείς διαγκωνίζονταν μέχρι πρόσφατα στους υπουργικούς διαδρόμους για το δικαίωμα να παρέχουν πιστοποίηση. Πιστοποίηση ανεπάρκειας κάτω από τίτλους επάρκειας. Χωρίς καμία συνεργασία με την εκπαιδευτική έρευνα, που βρίσκεται στην αιχμή της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία είκοσι χρόνια. Χωρίς την ελάχιστη προσπάθεια να κατανοήσουν τη σημασία του εκπαιδευτικού σχεδιασμού, τη σύνδεση της σχολικής τάξης με το Διαδίκτυο και με την ταυτότητα της σχολικής μονάδας.
Ο κίνδυνος να αποκτήσει η χώρα μας έναν πληθωρισμό πιστοποιημένων κατ' όνομα, αλλά «παλαιάς κοπής» εκπαιδευτικών είναι πλέον περισσότερο από ορατός. Η προηγούμενη κυβέρνηση οδήγησε στην καθήλωση του ελληνικού σχολείου σε μοντέλα που το βυθίζουν όλο και περισσότερο σε αδυναμία και ανυποληψία. Μόλις η νέα ηγεσία του υπουργείου έσβησε το πυροτέχνημα της αριστείας, αποκαλύφθηκε η παραοικονομία της αχρηστίας. Το πραγματικό τοπίο μιας εκπαίδευσης φύεται έξω και γύρω από το σχολείο και αναπαράγεται μέσα από εξετάσεις. Χωρίς να παράγει κανένα νόημα, χωρίς να διαμορφώνει στόχους, χωρίς να καλλιεργεί αξίες.
Το μη νόημα, όμως, παράγει απλά καινούργιο μη νόημα. Αν δεν αλλάξει έγκαιρα και με ήπιο τρόπο η κατάσταση, το σχολείο θα οδηγηθεί σε βίαιες, εξίσου χωρίς νόημα πρακτικές. Ακόμη χειρότερα, αν δεν ευαισθητοποιηθούν άμεσα τα κατάλληλα πολιτικά ανακλαστικά, ενδέχεται στα πρόσωπα των υπευθύνων της εφιαλτικής προοπτικής να εικονίζονται αύριο και πρόσωπα που θα έπρεπε να κοσμούν την αντίθετη κατεύθυνση: της ήπιας μεταρρύθμισης, της εκπαιδευτικής - κοινωνικής συνέργιας με κεντρική ευθύνη στη σχολική μονάδα, της διεπιστημονικής προσέγγισης, της συστημικής σκέψης και της συνεργατικής - ενταξιακής παιδαγωγικής πρακτικής.
*Ο Φραγκίσκος Καλαβάσης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
πηγή: avgi.gr άρθρο Φραγκίσκου Καλαβάση > Παιδαγωγική και διδακτική (αν)επάρκεια του σχολείου και των εκπαιδευτικών
..."παιδαγωγική & διδακτική (αν)επάρκεια του σχολείου &των εκπαιδευτικών"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...