.jpg) |
| ..."ιστογραμμή"... |
Του Γιάννη Σιώτου
Μήπως βρισκόμαστε στην εποχή των... αποκλεισμών; Ο Έρικ Χομπσμπάουμ, διαπρεπής ιστορικός, μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, προσπάθησε να ερμηνεύσει την πορεία της παγκόσμιας Ιστορίας ακολουθώντας τα μονοπάτια της... ζωής.
Κοντολογίς, μέσα από την καθημερινότητα, την εξέλιξη της τεχνολογίας, την εργασία, αλλά και τα κοινωνικά δικαιώματα, προσπάθησε να αποκωδικοποιήσει τα πολιτικά και οικονομικά γεγονότα που σημάδεψαν την ανθρώπινη Ιστορία τους τελευταίους αιώνες. Αν ακολουθούσαμε σήμερα τη μεθοδολογία αυτή, δεν αποκλείεται να διαπιστώναμε ότι ζούμε στην εποχή των... αποκλεισμένων.
Αν παρακολουθήσει κανείς την πορεία της Ευρώπης από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008 έως σήμερα, σίγουρα μπορεί να εξάγει πολλά συμπεράσματα για την «ταυτότητα» της εποχής μας. Κι αυτό διότι η κρίση στον ευρωπαϊκό Νότο ανάδειξε ομοιότητες τόσο στα συμπτώματα όσο και στις πολιτικές.
Σήμερα, εκατομμύρια Ευρωπαίοι είναι αποκλεισμένοι από βασικά αγαθά, τα οποία τις προηγούμενες δεκαετίες -μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- αποτελούσαν χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού πολιτικού τους συστήματος. Το δικαίωμα στη στέγη, την Υγεία, την Παιδεία, την εργασία, ακόμη και σε ένα ελάχιστο εισόδημα ήταν παραδοχές τις οποίες κανένας πολιτικός δεν τολμούσε να αμφισβητήσει και, πολύ περισσότερο, να τις θεωρήσει αντιπαραγωγικές. Γι' αυτό αποτέλεσαν τη βάση των προγραμμάτων της συντριπτικής πλειονότητας των ευρωπαϊκών κομμάτων.
Όλα αυτά τα τελευταία χρόνια ανατράπηκαν. Η ανατροπή αυτή συνδυάστηκε με μεθοδική προσπάθεια να θεωρηθεί από τους Ευρωπαίους ως κοινωνικά αποδεκτή. Για τον λόγο αυτό περιβλήθηκε και σερβιρίστηκε με μια γαρνιτούρα... ανταγωνιστικότητας και οικονομικού ορθολογισμού. Για να γίνει αυτό εφικτό, χρησιμοποιήθηκε η πανάρχαια μέθοδος της «σαλαμοποίησης», με τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες να στρέφονται η μία εναντίον της άλλης.
Στη λογική αυτή, τα εκατομμύρια των ανέργων χαρακτηρίστηκαν παράπλευρες απώλειες σε μια προσπάθεια να γίνει η οικονομία πιο παραγωγική. Ο αποκλεισμός από τις υπηρεσίες υγείας ως πράξη δικαιοσύνης έναντι εκείνων που πλήρωναν και προνοούσαν. Το ίδιο επιχείρημα για την αδυναμία πρόσβασης εκατομμυρίων σε πανάκριβες θεραπείες κοινών ασθενειών. Η άρνηση χορήγησης συντάξεων ως φυσικό αποτέλεσμα των επιλογών που έκαναν οι σημερινοί συνταξιούχοι την περίοδο που ήταν εργασιακά ενεργοί. Η έλλειψη στέγης ή ακόμη και η αφαίρεσή της ως κολασμός, είτε για τη μη εξυπηρέτηση των δανείων είτε για την αδυναμία για αποταμίευση. Ο περιορισμός στην πρόσβαση στις υπηρεσίες Παιδείας ως συνέπεια του κράτους να εκσυγχρονίσει με ένα ρεαλιστικό κόστος τις δαπάνες για Παιδεία.
Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι ότι τα επιχειρήματα αυτά όχι μόνο έγιναν αποδεκτά από μεγάλη μερίδα πληθυσμού, αλλά μετατράπηκαν σε πολιτικά θέσφατα από τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών δυνάμεων της ταλαιπωρημένης Γηραιάς Ηπείρου. Αν μάλιστα συγκρίνουμε αυτή τη συμπεριφορά με το 1970 και το 1980, τότε τα συμπεράσματα για τον τρόπο που ερμηνεύει ο σημερινός Ευρωπαίος τον αποκλεισμό είναι απογοητευτικά.
Ακόμη ένα ακόμη στοιχείο είναι ότι ο σύγχρονος αποκλεισμός έχει απολέσει και τα ταξικά, αλλά και τα εθνικά χαρακτηριστικά των προηγούμενων αιώνων. Η ευρωπαϊκή κρίση έκανε εξίσου ευάλωτους στον αποκλεισμό έναν βιομηχανικό εργάτη με έναν άνθρωπο που πριν από την κρίση θεωρούσε τον εαυτό του μέλος της μεσαίας τάξης.
Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι πως πολλοί Ευρωπαίοι έχουν όχι μόνο συμφιλιωθεί με αυτή την πραγματικότητα, αλλά έχουν αποδεχτεί τη διαιώνισή της με το να επικροτούν την πολιτική των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Και το μείζον ερώτημα, πλέον, είναι αν τελικά -για πρώτη φορά από τη Γαλλική Επανάσταση- η Ευρώπη οδηγείται οικειοθελώς στην πολιτική της αφαίρεσης.
Μήπως βρισκόμαστε στην εποχή των... αποκλεισμών; Ο Έρικ Χομπσμπάουμ, διαπρεπής ιστορικός, μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, προσπάθησε να ερμηνεύσει την πορεία της παγκόσμιας Ιστορίας ακολουθώντας τα μονοπάτια της... ζωής.
Κοντολογίς, μέσα από την καθημερινότητα, την εξέλιξη της τεχνολογίας, την εργασία, αλλά και τα κοινωνικά δικαιώματα, προσπάθησε να αποκωδικοποιήσει τα πολιτικά και οικονομικά γεγονότα που σημάδεψαν την ανθρώπινη Ιστορία τους τελευταίους αιώνες. Αν ακολουθούσαμε σήμερα τη μεθοδολογία αυτή, δεν αποκλείεται να διαπιστώναμε ότι ζούμε στην εποχή των... αποκλεισμένων.
Αν παρακολουθήσει κανείς την πορεία της Ευρώπης από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008 έως σήμερα, σίγουρα μπορεί να εξάγει πολλά συμπεράσματα για την «ταυτότητα» της εποχής μας. Κι αυτό διότι η κρίση στον ευρωπαϊκό Νότο ανάδειξε ομοιότητες τόσο στα συμπτώματα όσο και στις πολιτικές.
Σήμερα, εκατομμύρια Ευρωπαίοι είναι αποκλεισμένοι από βασικά αγαθά, τα οποία τις προηγούμενες δεκαετίες -μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- αποτελούσαν χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού πολιτικού τους συστήματος. Το δικαίωμα στη στέγη, την Υγεία, την Παιδεία, την εργασία, ακόμη και σε ένα ελάχιστο εισόδημα ήταν παραδοχές τις οποίες κανένας πολιτικός δεν τολμούσε να αμφισβητήσει και, πολύ περισσότερο, να τις θεωρήσει αντιπαραγωγικές. Γι' αυτό αποτέλεσαν τη βάση των προγραμμάτων της συντριπτικής πλειονότητας των ευρωπαϊκών κομμάτων.
Όλα αυτά τα τελευταία χρόνια ανατράπηκαν. Η ανατροπή αυτή συνδυάστηκε με μεθοδική προσπάθεια να θεωρηθεί από τους Ευρωπαίους ως κοινωνικά αποδεκτή. Για τον λόγο αυτό περιβλήθηκε και σερβιρίστηκε με μια γαρνιτούρα... ανταγωνιστικότητας και οικονομικού ορθολογισμού. Για να γίνει αυτό εφικτό, χρησιμοποιήθηκε η πανάρχαια μέθοδος της «σαλαμοποίησης», με τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες να στρέφονται η μία εναντίον της άλλης.
Στη λογική αυτή, τα εκατομμύρια των ανέργων χαρακτηρίστηκαν παράπλευρες απώλειες σε μια προσπάθεια να γίνει η οικονομία πιο παραγωγική. Ο αποκλεισμός από τις υπηρεσίες υγείας ως πράξη δικαιοσύνης έναντι εκείνων που πλήρωναν και προνοούσαν. Το ίδιο επιχείρημα για την αδυναμία πρόσβασης εκατομμυρίων σε πανάκριβες θεραπείες κοινών ασθενειών. Η άρνηση χορήγησης συντάξεων ως φυσικό αποτέλεσμα των επιλογών που έκαναν οι σημερινοί συνταξιούχοι την περίοδο που ήταν εργασιακά ενεργοί. Η έλλειψη στέγης ή ακόμη και η αφαίρεσή της ως κολασμός, είτε για τη μη εξυπηρέτηση των δανείων είτε για την αδυναμία για αποταμίευση. Ο περιορισμός στην πρόσβαση στις υπηρεσίες Παιδείας ως συνέπεια του κράτους να εκσυγχρονίσει με ένα ρεαλιστικό κόστος τις δαπάνες για Παιδεία.
Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι ότι τα επιχειρήματα αυτά όχι μόνο έγιναν αποδεκτά από μεγάλη μερίδα πληθυσμού, αλλά μετατράπηκαν σε πολιτικά θέσφατα από τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών δυνάμεων της ταλαιπωρημένης Γηραιάς Ηπείρου. Αν μάλιστα συγκρίνουμε αυτή τη συμπεριφορά με το 1970 και το 1980, τότε τα συμπεράσματα για τον τρόπο που ερμηνεύει ο σημερινός Ευρωπαίος τον αποκλεισμό είναι απογοητευτικά.
Ακόμη ένα ακόμη στοιχείο είναι ότι ο σύγχρονος αποκλεισμός έχει απολέσει και τα ταξικά, αλλά και τα εθνικά χαρακτηριστικά των προηγούμενων αιώνων. Η ευρωπαϊκή κρίση έκανε εξίσου ευάλωτους στον αποκλεισμό έναν βιομηχανικό εργάτη με έναν άνθρωπο που πριν από την κρίση θεωρούσε τον εαυτό του μέλος της μεσαίας τάξης.
Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι πως πολλοί Ευρωπαίοι έχουν όχι μόνο συμφιλιωθεί με αυτή την πραγματικότητα, αλλά έχουν αποδεχτεί τη διαιώνισή της με το να επικροτούν την πολιτική των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Και το μείζον ερώτημα, πλέον, είναι αν τελικά -για πρώτη φορά από τη Γαλλική Επανάσταση- η Ευρώπη οδηγείται οικειοθελώς στην πολιτική της αφαίρεσης.
πηγή: avgi.gr άρθρο Γιάννη Σιώτου > Η εποχή των αποκλεισμών
..."η εποχή των αποκλεισμών"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...