..."η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η φιλοσοφία της πλαστελίνης"...(>άρθρο<)

..."ιστογραμμή"...
Του Γιάννη Σιώτου
 Το να κάθεσαι σε μια καρέκλα και να έχεις κάποιον να σε δείχνει συνεχώς με το δάχτυλο, κατηγορώντας σε για ό,τι στραβό και ανάποδο υπάρχει, σίγουρα δεν είναι μια ευχάριστη κατάσταση για κανέναν. Η εικόνα αυτή, πολύ συνηθισμένη στην καθημερινότητα όλων μας, μπορεί να δυναμιτίσει τις ανθρώπινες σχέσεις και να προκαλέσει εντάσεις και ανεπανόρθωτες ρήξεις.

Όταν αφορά όμως τις σχέσεις στον δημόσιο βίο ή ακόμα και στις διεθνείς σχέσεις, τότε μπορεί να προκαλέσει -σε βάθος χρόνου- τραύματα, όχι μόνο στις σχέσεις μεταξύ του υποκειμένου και του αντικειμένου της κριτικής, αλλά και σε ένα ευρύτερο πεδίο, το οποίο αγγίζει τη σφαίρα της παγκόσμιας ισορροπίας και της γεωπολιτικής.
Στην περίπτωση μάλιστα που ο "κατήγορος" ακολουθεί τέτοιου είδους πρακτικές βασισμένος στην ισχύ που έχει τη δεδομένη στιγμή, σε σχέση με εκείνον που δέχεται τον ψόγο, τότε η προοπτική τού αδιέξοδου είναι σχεδόν αναπόφευκτη.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πλέον ότι η Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει γίνει ο αποδέκτης μιας πρωτόγνωρης κριτικής και αντικείμενο ενός οικονομικού και πολιτικού εκβιασμού. Με βασικό επιχείρημα τις "δεσμεύσεις" και τις "υποχρεώσεις", οι πιστωτές, ως σύγχρονοι αρχάγγελοι της κάθαρσης, απαιτούν να επιβάλουν όχι απλώς τους όρους τους, αλλά και τον τρόπο που θα εφαρμοστούν.

Στην πραγματικότητα, προβάλλοντας επιχειρήματα που τα έχουν επενδύσει με έναν ηθικό μανδύα, έχουν αποδυθεί σε μία προσπάθεια να πείσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη ότι όλα όσα κάνουν απορρέουν από την "απροθυμία της Ελλάδος να ευθυγραμμιστεί" με τις αρχές που έχουν συλλογικά τεθεί και τις οποίες έχει αποδεχτεί και η ίδια. Και φυσικά θα είχαν κάποιο δίκιο αν εκείνοι δεν είχαν καταπατήσει τις αρχές αυτές, τόσο σήμερα όσο και στο παρελθόν, προσαρμόζοντάς τις στα δικά τους μέτρα.

Η αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα είναι ότι στην Ε.Ε. επικρατεί πλέον ο κανόνας της ισχύος πασπαλισμένος με μπόλικη δόση σκοπιμότητας. Αυτό άλλωστε αποδείχτηκε μόλις πριν λίγα μόλις 24ωρα, όταν ένας από τους πιο σφοδρούς πολέμιους των ελληνικών απόψεων, ο Ιρλανδός υπουργός των Οικονομικών ζήτησε να επιτραπεί στη χώρα του το περιθώριο για μεγαλύτερη απόκλιση σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες της το 2016.

Το βασικό επιχείρημά του ήταν ότι το αίτημά του μπορεί να πραγματοποιηθεί, αφού η Ε.Ε. επέδειξε ανοχή στη Γαλλία και την Ιταλία, δύο χώρες οι οποίες αθέτησαν τους κανόνες της Ε.Ε. για τα δημοσιονομικά. «Εάν δίνεις ευχέρεια σε έξι, επτά ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, θέλουμε κι εμείς ευχέρεια. Αλλά η δική μας ευχέρεια αφορά την εφαρμογή των κανόνων» ανέφερε ο Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών Μάικλ Νούναν μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Κοντολογίς, με πολύ απλό τρόπο, ο Ιρλανδός πολιτικός παρουσίασε μία πραγματικότητα: δηλαδή ότι οι κανόνες εφαρμόζονται με βάση την ισχύ και όχι την ηθική. Αν γυρίσουμε πίσω τον χρόνο, θα διαπιστώσουμε ότι η πρακτική αυτή δεν είναι μία καινούργια υπόθεση. Η στάση της γερμανικής πολιτικής στο θέμα των επανορθώσεων από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους έδειξε ότι ολόκληρη η συλλογιστική της διαπραγματευτικής της γραμμής στηρίχθηκε στη μη αποδοχή των κανόνων που απέρρεαν από συνθήκες τις οποίες η ίδια είχε υπογράψει. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι οι κανόνες αυτοί ήταν άδικοι και την οδηγούν στην οικονομική δυσπραγία.

Αλλά δεν είναι οι μοναδικές περιπτώσεις που οι κανόνες έγιναν εύπλαστες σαν πλαστελίνη. Τυπική περίπτωση είναι τα επιχειρήματα που ανέπτυξε στο θέμα της χρηματοδότησης της ενοποίησης, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, όπου ξάφνου η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη αποτέλεσε το ηθικό υπόβαθρο για να υποστηρίξει το δίκαιο του αιτήματος.

..."ιστογραμμή"...
Το ίδιο μπορεί να πει κανείς για τη στάση της σε επιμέρους θέματα, όπως για παράδειγμα στις πρακτικές που εφαρμόζουν οι μεγάλες γερμανικές τράπεζες ή στη στάση των πολυεθνικών τους, προκειμένου να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους. Αυτό που για τους άλλους είναι απαράδεκτο για τους ίδιους είναι... αποδεκτό. Ακόμα και το γεγονός ότι από την κρίση στον ευρωπαϊκό Νότο έχουν κερδίσει δισεκατομμύρια ευρώ ή ότι τελικά ο αποπληθωρισμός στον οποίο έχει οδηγηθεί η ευρωπαϊκή οικονομία από τις πολιτικές που έχουν επιβάλει είναι τρανές αποδείξεις του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται όχι μόνο τους κανόνες αλλά και την εφαρμογή τους.

Με απλά λόγια, τα πάντα είναι αποδεκτά, αρκεί να είναι συμβατά με τον οικονομικό και πολιτικό σχεδιασμό. Τρανή απόδειξη το γεγονός ότι, από τον αποπληθωρισμό και την υποχώρηση του ευρώ, οι μεγάλοι κερδισμένοι δεν είναι οι τραυματισμένοι Νοτιοευρωπαίοι, αλλά οι εύρωστες χώρες της κεντρικής Ευρώπης και κυρίως η Γερμανία. Κι αυτό διαφαίνεται σαφώς μέσα από τους αριθμούς. Γερμανικά εμπορεύματα αξίας 1,134 τρισ. ευρώ πουλήθηκαν τον περασμένο χρόνο στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει μια αύξηση της τάξεως του 3,7%. Και φέτος εκτιμάται ότι η πορεία θα είναι ανοδική και θα σημειωθεί αύξηση της τάξεως του 4,5%, με την αξία των εξαγωγών να φτάνει τα 1,185 τρισ. ευρώ.

Κανείς φυσικά δεν μπορεί να κατηγορήσει τους ισχυρούς ή και τους λιγότερο ισχυρούς της Ευρώπης που προσπαθούν να φέρουν τα πράγματα στα μέτρα τους. Και λογικό είναι, και αποδεκτό, και ούτε καινούργιο. Αυτό όμως που μπορεί κάποιος να υποστηρίξει είναι ότι δεν έχουν το ηθικό έρεισμα να κατηγορούν κάποιους άλλους -και κυρίως τους ασθενέστερους- ότι δεν εφαρμόζουν τους κανόνες που οι ίδιοι έχουν ανατρέψει χωρίς την παραμικρή συστολή. Αυτό στην καλύτερη περίπτωση είναι υποκρισία και στη χειρότερη...

Οι λογικές όμως αυτές είναι η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη. Η γηραιά Ήπειρος τις έχει πληρώσει πολύ ακριβά στο παρελθόν και σίγουρα, αν εξακολουθήσουν να διαπνέουν τόσο τις ενδοευρωπαϊκές όσο και τις διεθνείς της σχέσεις, αργά ή γρήγορα θα μετατραπούν σε μπούμερανγκ. Άλλωστε, σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η πολιτική της ισορροπίας των δυνάμεων είναι η μόνη η οποία μπορεί να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία. Για να υπάρχει αυτή η περίφημη ισορροπία θα πρέπει όλοι να έχουν τόση ισχύ ώστε να μην απειλούν τους υπόλοιπους. Τότε όλα ανατρέπονται.
 Διαμορφώνονται νέες συμμαχίες, επαναχαράσσονται καινούργιες στρατηγικές, με αποκλειστικό στόχο να επανέλθει η ισορροπία δυνάμεων.

Το αξίωμα αυτό το εφάρμοσε με θρησκευτική προσήλωση ο κορυφαίος ίσως Γερμανός διπλωμάτης, ο Βίσμαρκ, και με τον τρόπο αυτό κατάφερε όχι μόνο την ενοποίηση, αλλά και την οικονομική γιγάντωση της χώρας του. Όλο αυτό το οικοδόμημα κατέρρευσε όταν οι διάδοχοι θεώρησαν ότι είναι αρκετά ισχυροί για να επιβάλουν τους όρους τους. Και η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά που οι κανόνες αυτοί δεν εφαρμόστηκαν, τα αποτελέσματα ήταν ολέθρια για όλους.


 ..."η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η φιλοσοφία της πλαστελίνης"...(>άρθρο<)

..."ιστογραμμή"...