..."έργα στην ακρόπολη: η πολιτιστική μας περιουσία ευτελίζεται"...(>σύλλογος αρχιτεκτόνων αττικής<)

Συνέντευξη στην Ιωάννα Κλεφτογιάννη /=sputniknews.gr=

Η Ουρανία Οικονόμου, γενική γραμματέας Τμήματος Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών και ο Αντώνης Μαούνης, αναπληρωτής γραμματέας του αναλύουν γιατί πρέπει να σταματήσουν "εδώ και τώρα" τα καταστροφικά έργα τσιμεντόστρωσης στην Ακρόπολη, που γίνονται με δωρεά "αμφιβόλου νομιμότητας" του Ιδρύματος Ωνάση.

Ολόκληρη η συνέντευξη

-Αντιδράσατε ως ΣΑΔΑΣ πολύ έντονα, πολύ δυναμικά, με μια ανακοίνωση καταπέλτη για τα έργα που έλαβαν χώρα και είναι εν εξελίξει στο βράχο της Ακρόπολης. Αυτό συνέβη κατόπιν αυτοψίας; Ανεβήκατε στο βράχο

Ανεβήκαμε στην Ακρόπολη για να δούμε αυτά που δεν φαίνονται από τις φωτογραφίες και τα έγγραφα, που είναι η αίσθηση, αλλά και οι λεπτομέρειες. Ακόμα έπρεπε να διαπιστώσουμε οι "ανεπαρκείς" μελέτες που είχαν φτάσει στα χέρια μας τι είδους εφαρμογή μπορεί να είχαν και τι μπορούσαμε να δούμε ή να φανταστούμε για τις επόμενες φάσεις. Να δούμε την ποιότητα των κατασκευών και την αναστρεψιμότητα τους.

-Και; Η διαφημιζόμενη από το ΥΠΠΟΑ αναστρεψιμότητα είναι όντως εφικτή;

Ήταν όλα χειρότερα των προσδοκιών μας. Πέρα από την αισθητική, οι κατασκευές μπορεί να χαρακτηρισθούν πρόχειρες, άτεχνες, αγοραίες και η αναστρεψιμότητα δεν είναι καθόλου πειστική.

-Δηλαδή;

Για παράδειγμα, δεν υπάρχει στην τσιμεντένια επίστρωση πυκνό πλέγμα διαμπερών αρμών διαστολής που θα επέτρεπαν το ευκολότερο ξήλωμα της και θα προστάτευαν την κατασκευή από ρηγματώσεις.

-Το βασικό άλλοθι για την εκτέλεση των έργων ήταν η προσβασιμότητα των ΑμεΑ. Ωστόσο λέτε στην ανακοίνωσή σας ότι δεν επιτυγχάνεται. Για ποιο λόγο;

Πρόκειται για κατασκευή διαδρομών με εντελώς ακατάλληλη χρήση για ανθρώπους με προβλήματα κινητικά ή άλλα (όρασης κ.λπ).

-Αναφερθήκατε και στην κλίση των διαδρόμων. Αυτή δημιουργεί το ζήτημα;

Η κλίση των διαδρόμων είναι υπερδιπλάσια αυτής που προβλέπουν οι ισχύοντες κανονισμοί για την εκτέλεση οικοδομικών έργων. Απαιτούν βοήθεια συνοδού για να γίνει χρήση τους από αμαξίδια. Ακόμα και έτσι, οι κλίσεις επιτείνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων σε στιγμές ολιγωρίας των συνοδών. Πόσο μάλλον που συνδυάζονται με την πλήρη απουσία περιζωμάτων δαπέδου, που αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρεθούν αναπηρικά αμαξίδια στο κενό, ενώ είναι απαραίτητα και για την κίνηση τυφλών. Επίσης, υπάρχει πλήρης απουσία σήμανσης με οδηγίες κίνησης και απαγόρευσης εισόδου σε περιοχές με βαθμιδωτά δάπεδα, όπως η κεντρική δίοδος των Προπυλαίων, όπου ήδη συνέβη ατύχημα. Άλλες ιδέες όπως π.χ. καθίσματα σταθερής τροχιάς, θα μπορούσαν να προκύψουν από ένα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με κατάλληλες προδιαγραφές. Θα ήταν πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές. Εκτός από το άλλοθι της πρόσβασης των ΑμεΑ χρησιμοποιήθηκαν ωστόσο άλλες δύο αιτιολογίες εξίσου έωλες.

-Ποιες είναι;

Η πρώτη είναι για να περνούν τα βαριά μηχανήματα για τις αναστυλώσεις. Στη περίπτωση αυτή γεννάται το εύλογο ερώτημα, πώς τα έβγαζαν πέρα τόσα χρόνια, που έγινε το μεγαλύτερο μέρος της αναστύλωσης του Παρθενώνα και των Προπυλαίων; Άλλωστε το πλάτος της τσιμεντένιας διάστρωσης δεν είναι απαραίτητο ούτε για αυτό το λόγο.

Ως ύστατη, εντελώς ατεκμηρίωτη πρόφαση, το έργο παρουσιάστηκε ως ανακατασκευή της οδού των Παναθηναίων. Εδώ εκτός της έλλειψης τεκμηρίωσης δεν μπορεί παρά να μείνεις έκπληκτος από μια τόσο αβασάνιστη και πρόχειρη επιλογή για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα!

-Οι τσιμεντένιοι διάδρομοι, με το μεγάλο πλάτος και μήκος, που αποκρύπτουν τμήματα του Βράχου της Ακρόπολης γύρω από τα μνημεία, γράφετε στην ανακοίνωσή σας, είναι "υποκειμενική, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση". Αυτό πώς το τεκμηριώνετε; Συνδέοντάς το με το ότι θα έπρεπε να είχε προηγηθεί διεθνής διαγωνισμός και διάλογος με τους αρχαιολόγους; Κάτι που έχει να κάνει με την "προσχηματική και αποπροσανατολιστική" μελέτη, όπως προσθέτετε, που παρότι πέρασε από το αυστηρό ΚΑΣ είναι "πλήρως ανεπαρκής και κατά πολύ κατώτερη μίας μελέτης μικρού ιδιωτικού έργου"; Μπορείτε να μας το επεξηγήσετε αυτό;

Η απόκρυψη είναι το ένα ζήτημα, που προστίθεται στο ζήτημα των βλαβών (αποτμήσεων) που έγιναν στον Βράχο για την θεμελίωση του ανελκυστήρα, παρακάμπτοντας τις αντίθετες προδιαγραφές που είχαν οριστεί με υπουργική απόφαση για την κατασκευή του. Το άλλο, και σημαντικότερο, είναι η επιλογή της επιθετικής, αστραφτερής αίσθησης του υλικού και των εντυπωσιακών διαστάσεών του, που μάχεται την εντύπωση του Βράχου και κυρίως των μνημείων. Οι προφανείς κακοτεχνίες της κατασκευής (πλημμύρα και εκ των υστέρων αναζήτηση υδραυλικής μελέτης, ρηγματώσεις που απειλείται να προκληθούν από την έλλειψη αρμών διαστολής κ.λπ.) συμπληρώνουν την εικόνα της προχειρότητας της όλης σύλληψης.

Το αρχιτεκτονικό πρόγραμμα για την παρέμβαση στο σημαντικότερο ίσως μνημείο της ανθρωπότητας θα έπρεπε να ακολουθήσει έναν σχετικό διεθνή διεπιστημονικό διάλογο, όχι μόνον για τους διάδρομους. Π.χ. για να τεκμηριωθεί αν πράγματι πρόκειται για "ανακατασκευή" της οδού των Παναθηναίων, όπως εκ των υστέρων υποστηρίζεται. Προφανώς, πιο προβληματική είναι η ανακοίνωση, φέτος τον Φλεβάρη, της ανακατασκευής της πομπώδους Ρωμαϊκής προσπέλασης των Προπυλαίων. Οι επιλογές για την ανάδειξη στοιχείων της ιστορικής διαστρωμάτωσης εις βάρος άλλων, οφείλουν να διέπονται από το πνεύμα των διεθνών Συμβάσεων, που έχει υπογράψει η χώρα μας για την προστασία και διατήρηση των μνημείων, όπως της Βενετίας και της Γρανάδας, που κινούνται σε κατευθύνσεις ολιστικής και κριτικής αντιμετώπισης. Στο άρθρο 11 του Χάρτη της Βενετίας προτάσσεται η ανάδειξη της ιστορικής διαστρωμάτωσης, έναντι της ανακατασκευής μίας υποτιθέμενης "αρχικής μορφής", κάποιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου.

-Γιατί επιμένετε στο διεθνή επιστημονικό διάλογο;

Γιατί μόνο σε ένα διεθνές διεπιστημονικό συνέδριο, σε αυτά τα πλαίσια, μπορεί να τεκμηριωθούν και να διαμορφωθούν τέτοια εγχειρήματα. Αντί για αυτό το ΥΠΠΟ έχει συνηθίσει επί δεκαετίες να νομιμοποιεί ειλημμένες αποφάσεις, με εκ των υστέρων "συνέδρια".

Η υλοποίηση των προγραμμάτων που πρέπει να διαμορφώνονται στην Ακρόπολη με την ενδεδειγμένη διαδικασία που περιγράψαμε, απαιτεί διενέργεια διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με προδιαγραφές της UNESCO, ICOMOS και Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων. Αντ’ αυτών, κατά παράβαση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου για κατασκευές σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, οι διάδρομοι κατασκευάστηκαν με παντελή έλλειψη αρχιτεκτόνων από την "μελέτη" τους. Κι όμως, οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟ την ενέκριναν.

-Η εξεύρεση διαφορετικών λύσεων κι υλικών, φιλικότερων προς το περιβάλλον, απουσιάζει από τη μελέτη. Το σχολιάζετε κι εσείς. Ποιο υλικό θα μπορούσε να έχει χρησιμοποιηθεί εν προκειμένω;

Πριν από κάθε σχεδιασμό θα έπρεπε να καταρτισθεί ένας σχεδιασμός της διαχείρισης των τουριστών στην Ακρόπολη, ο οποίος απαιτείται και από την UNESCO. Πριν από κάθε παρέμβαση θα πρέπει να μελετηθεί ο αριθμός επισκεπτών, που μπορεί να δεχθεί ο αρχαιολογικός χώρος σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, και να ελεγχθεί η ροή των επισκεπτών, ούτως ώστε να μην γίνεται ποτέ υπέρβαση αυτού του αριθμού.

Η διάστρωση με μπετόν προσέφερε μια πρόχειρη, εύκολη, βιαστική λύση. Πολλά άλλα υλικά, όπως το χώμα, η πέτρα, το ξύλο, το τούβλο κ.λπ., ή συνδυασμός κατά περίπτωση ακόμα και τσιμέντου - προκατασκευασμένων κομματιών- προσφέρουν μια ευρεία γκάμα επιλογών και χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται σε πλήθος αρχαιολογικών χώρων και στην ίδια την Ακρόπολη. Η αναπόφευκτη σύγκριση της σημερινής κατασκευής με το έργο του Πικιώνη μόνο θλίψη μπορεί να προκαλεί.

Μια διαμόρφωση που βήμα -βήμα παρακολουθεί την μορφολογία του εδάφους, αναδεικνύοντάς την, ενώ ταυτόχρονα την προστατεύει από τα πατήματα και διευκολύνει τον πεζό είναι το ζητούμενο.

Όπως ο Πικιώνης επιμελήθηκε πλάκα πλάκα και πέτρα πέτρα το περίφημο έργο της ανάβασης προς την Δυτική είσοδο του αρχαιολογικού χώρου.

Είναι προφανές ότι μόνο ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με κατάλληλες και συγκεκριμένες προδιαγραφές θα μπορούσε να δώσει τέτοια αποτελέσματα.

-Κάνετε τη δυσοίωνη πρόβλεψη ότι οι εν λόγω επεμβάσεις ανοίγουν τον δρόμο για “εν λευκώ” παρεμβάσεις στο Βράχο της Ακρόπολης. Γνωρίζετε κάτι;

Μετά την οδυνηρή εμπειρία του από το Rethink Athens, το Ίδρυμα Ωνάση παίρνει τη ρεβάνς με το Rethink Acropolis και μια σειρά ανάλογων συμφωνιών του, όπως τα “Repositioning Greece”, “On Athens” κ.λπ. Η περιστολή και η υποκατάσταση του δημοσίου από ιδιωτικά ιδρύματα και χορηγούς, στην διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και της ζωής μας, δείχνει στην Ακρόπολη το απειλητικό της πρόσωπο: Η πολιτιστική μας περιουσία ευτελίζεται και υποβαθμίζεται, για να αναβαθμιστεί το προφίλ των χορηγών και η ματαιοδοξία των συνεργατών τους, πολιτικών και διανοουμένων, που δεν ντρέπονται να σημειώνουν το όνομά τους ακόμα και δίπλα στα έργα του Φειδία. Επί πλέον οι πολίτες της Ελλάδας και όλου του κόσμου, δεν έχουμε πλέον κοινή κτήση της πολιτισμικής μας περιουσίας μέσω της θεσμικής μας εκπροσώπησης σε δημόσιους φορείς, εθνικούς και διεθνείς. Μετατρεπόμαστε από πολίτες σε θεατές, σε απλούς επισκέπτες.

-Οι απευθείας αναθέσεις έργων, όπως αυτό που είναι εν εξελίξει στην Ακρόπολη, δεν είναι νόμιμες; Αυτό υπονοείτε στο αίτημά σας "να σταματήσουν εδώ και τώρα τα έργα και να διερευνηθεί άμεσα η νομιμότητα των κατασκευών βάσει της ισχύουσας Νομοθεσίας;". Τίθεται όντως ζήτημα νομιμότητας; Σκέφτεστε να κάνετε προσφυγή; Ποιος ευθύνεται η κυρία Μενδώνη, ο κύριος Μανόλης Κορρές, πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο; Ποιος;

Η Υπ. ΠΟΑ κα Μενδώνη, για να δικαιολογήσει την παράκαμψη των απαιτήσεων νομιμότητας (ανάρτηση στην Διαύγεια) για την σύναψη της Σύμβασης Δωρεάς καθώς και για την εκτέλεσή της, και αποσιωπώντας το νομοθετικό πλαίσιο για τις συμβάσεις δημοσίου, επικαλέστηκε το άρθρο 3Α, του ν 4182/2013, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 55, του ν 4557/2018.

-Όπου τι προβλέπεται;

Σύμφωνα με το άρθρο αυτό: Συμβάσεις προμήθειας αγαθών, παροχής υπηρεσιών ή εκτέλεσης έργων, οι οποίες συνάπτονται από φορείς του δημόσιου τομέα, [...] εξαιρούνται της κείμενης νομοθεσίας για την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, εφόσον στη σύμβαση δωρεάς [...] καθορίζονται τα εξής:...(..)

γ. Η διαδικασία της εκ μέρους του δωρεοδόχου υπόδειξης στον δωρητή του οικονομικού φορέα, ο οποίος κρίνεται ο πλέον κατάλληλος για την εκπλήρωση του αντικειμένου της δωρεάς, καθώς και ο χρόνος ολοκλήρωσης της σχετικής διαδικασίας. Προς το σκοπό αυτόν, ο δωρεοδόχος συγκροτεί επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν οι αρμόδιοι εκπρόσωποί του, καθώς και εκπρόσωπος ή εμπειρογνώμονας εκ μέρους του δωρητή, εφόσον ο δωρητής το κρίνει απαραίτητο. Έργο της επιτροπής είναι, ενδεικτικά:[...]

γγ) η έρευνα αγοράς και η υποβολή στον δωρητή τουλάχιστον τριών (3) προσφορών,

δδ) η υποβολή συγκριτικών στοιχείων τιμών από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, εφόσον ζητηθεί από τον δωρητή,

εε) η εφαρμογή κανόνων ακεραιότητας [ούτε στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν επετράπη η προσπέλαση, κατά την εκτέλεση των ,

στστ) η εξέταση των προσφορών με σκοπό την ανάδειξη της πλέον συμφέρουσας και καταλληλότερης για τους σκοπούς της δωρεάς προσφοράς,[...]

ηη) η επανάληψη της διαδικασίας, σε περίπτωση άγονου αποτελέσματος, εφόσον ζητηθεί από τον δωρητή.

δ. Η υποχρέωση του δωρητή να εγκρίνει ή να απορρίψει τον επιλεγέντα από την επιτροπή οικονομικό φορέα.

ε. Η υποχρέωση του δωρεοδόχου να συνάψει τη σύμβαση με τον οικονομικό φορέα, για λογαριασμό του δωρητή, προς εκπλήρωση του σκοπού της δωρεάς.

στ. Η υποχρέωση του δωρεοδόχου να παραλάβει το αντικείμενο της δωρεάς και η διαδικασία παραλαβής και τυχόν θέσης του σε λειτουργία.[...]

-Τηρήθηκαν όλα αυτά;

Όχι. Τίποτα από τα προηγούμενα δεν τηρήθηκε, γεγονός που εγείρει σοβαρό θέμα νομιμότητας και διαφάνειας, τόσο για την Σύμβαση Δωρεάς, όσο και τις υπηρεσιακές ενέργειες που ήρθαν στη δημοσιότητα.

Επιπλέον, η απλή σύγκριση της χρονικής αλληλουχίας των δημοσιοποιημένων υπηρεσιακών εγκρίσεων και της τροποποίησης των συμβάσεων, με την πορεία εκτέλεσης των έργων, αποκαλύπτει ότι σε κάποια σημεία, οι τροποποιήσεις της Σύμβασης Δωρεάς καθώς και οι υπηρεσιακές εγκρίσεις από υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, έγιναν για την εκ των υστέρων έγκριση οικοδομικών εργασιών.

Με την πονηρή λογική κατασκευαστή πρόχειρα σχεδιασμένων οικοδομών, στην 2η τροποποίηση της σύμβασης γίνεται αποδεκτό ότι: Ο Φορέας Υλοποίησης [...] έλαβε υπόψην του το γεγονός ότι ορισμένες εργασίες έπρεπε να γίνουν επειγόντως και ότι υπάρχει όφελος από την ανάθεση του έργου σε εγκατεστημένους εργολάβους. Κατόπιν αυτού, ο Φορέας Υλοποίησης έχει ήδη συνάψει τις εξής εκτελεστικές συμβάσεις με προμηθευτές αγαθών, παρόχους υπηρεσιών και αναδόχους έργου: [...ακολουθεί κατάλογος ήδη εγκατεστημένων προμηθευτών και υπεργολάβων].

Με την ανυπόστατη λοιπόν Σύμβαση Δωρεάς, (σύμφωνα με τις ίδιες τις διατάξεις που η Υπ. ΠΟΑ επικαλέστηκε στην Βουλή), με την Υπηρεσιακή ευθύνη των συναρμόδιων Υπουργείων και με την πολιτική ευθύνη της Κυβέρνησης, το πνεύμα της εκτέλεσης και της νομιμοποίησης αυθαιρέτων που έχει επί δεκαετίες επικρατήσει στην χώρα, έφτασε και στην Ακρόπολη. Φταίνε ΟΛΟΙ όσοι ενεπλάκησαν σε αυτό!

-Γιατί γίνονται εντέλει όλα αυτά, κυρία Οικονόμου και κύριε Μαούνη; Είναι καθαρά τουριστικοί οι λόγοι; Αυτό που αναφέρετε κιόλας στην ανακοίνωσή σας, αναφερόμενοι στις επικείμενες επεμβάσεις για την ανακατασκευή της Ρωμαϊκής (Δυτικής) πρόσβασης στα Προπύλαια και πάλι με απευθείας ανάθεση, όπου σημειώνετε ότι η ανακατασκευή ρωμαϊκού ύφους θα μάχεται το ύφος των Προπυλαίων "με στόχο μιαν άμετρη τουριστική εκμετάλλευση της Ακρόπολης";

Δεν έχει τόσο σημασία η προσωπική μας γνώμη ή και του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ (Τμ. Αττικής) για την άστοχη ανακατασκευή της Ρωμαϊκής πρόσβασης στα Προπύλαια. Το σημαντικό είναι ότι το έργο αναγγέλθηκε αυθαίρετα, χωρίς να τηρηθούν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες που περιγράψαμε :διεθνής διεπιστημονικός διάλογος για την αρχαιολογικού περιεχομένου επιλογή και διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την υλοποίησή της.

Οι αρχαιολογικές και αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στην Ακρόπολη, όσο άστοχες, αθέμιτες και αντιδεοντολογικές και αν είναι - και όσο καταστροφικές και αν αποδειχθούν - αποκλείεται να τροποποιήσουν σημαντικά το ενδιαφέρον του κόσμου για τα μνημεία, των οποίων η αξία ως ένα μόνον σημείο μπορεί να πληγεί από την άμετρη τουριστικοποίηση. Η αγοραία εκμετάλλευσή τους αποτελεί προφανή στόχο των κυβερνητικών χειρισμών, έχει όμως πολύ περιορισμένο ορίζοντα. Γιατί λοιπόν παραβιάζεται με κραυγαλέα βιασύνη και προχειρότητα η δεοντολογία της αρχαιολογίας και της αρχιτεκτονικής;

Οι προσωπικές ματαιοδοξίες των εμπλεκομένων πολιτικών, υπηρεσιακών και επιστημόνων δεν αποτελούν επαρκή απάντηση. Το ειδησεογραφικό ενδιαφέρον για την "πλακέτα" στα έργα έχει παραδόξως περιστραφεί γύρω από το πρόσωπο της Υπουργού και έχει αδιαφορήσει για το κύριο.

-Το οποίο είναι…;

Η προβολή του Ιδρύματος Ωνάση, με μια αμφιβόλου νομιμότητας, αδιαφανή και αιφνιδιαστική διαδικασία δωρεάς. Μιας δωρεάς εντελώς ασήμαντης, μπρος στα ετήσια έσοδα από τους επισκέπτες των μνημείων της Ακρόπολης. Πρόκειται για πολιτιστική υφαρπαγή και για πλήγμα στην δημοκρατία.

..."έργα στην ακρόπολη: η πολιτιστική μας περιουσία ευτελίζεται"...(>σύλλογος αρχιτεκτόνων αττικής<)

ΠΗΓΗ:sputniknews.gr

..."ιστογραμμή"... tassosdikas blog