 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
του Ανδρέα Δάνου (*)
Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Πρόκειται για τυπική περίπτωση ευφημισμού: Όσο ο άγριος Πόντος ήταν φιλικός προς τους ναυτικούς (δηλ. τους ξένους, εξού και Εύξεινος) άλλο τόσο και η ελληνική αυτοδιοίκηση σήμερα είναι αυτοδιοίκηση. Όλες οι κοινότητες, αλλά και οι δήμοι και οι Περιφέρειες είναι σχεδόν απόλυτα εξαρτημένοι από την κεντρική διοίκηση. Και, σαν να μην έφτανε αυτή, έχουμε και τη δήθεν «αποκεντρωμένη» διοίκηση, που κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς κάνει, αν κάνει κάτι... Είναι φανερό ότι πρέπει να καταργηθεί, αφού η πραγματική αποκεντρωμένη διοίκηση είναι οι ίδιοι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Υπό τον όρο, βέβαια, ότι θα αναμορφωθούν σοβαρά.
Φυσικά πάντα υπήρξαν και υπάρχουν οι δημιουργοί - δήμαρχοι, (π.χ. Σίμος Ρούσσος στο Χαλάνδρι ή Σταύρος Μπένος άλλοτε στην Καλαμάτα κ.λπ.). Αυτοί βρίσκουν τον τρόπο να παράγουν έργο -όχι βέβαια μόνοι τους, το ταλέντο τους είναι ότι μπορούν να εμπνέουν και τους άλλους- ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες.
Με τον «Καποδίστρια» στην αρχή και τον «Καλλικράτη» έπειτα, η Tοπική Aυτοδιοίκηση στερήθηκε ακόμα και τα ψίχουλα που της αναλογούσαν στην προ-μνημονιακή εποχή.
|
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Φυσικά δεν μπορώ να πω πώς ακριβώς θα γίνει αυτό, δεν είμαι νομικός. Το ουσιώδες όμως είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση και θέλω να πιστεύω ότι η αριστερή κυβέρνηση έχει καταλάβει την τεράστια σημασία που θα έχει η απελευθέρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τα δεσμά της, σημασία πολλαπλή: πολιτική, κοινωνική και οικονομική. Η περιφερειάρχης Ρένα Δούρου πάντως έχει καταλάβει και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό3.
Και, για να γίνω πιο σαφής, με ένα παράδειγμα, αντιγράφω από το τελευταίο βιβλίο της Ναόμι Κλαϊν4:
«Ήταν μικρή η διαφορά, όμως στο δημοψήφισμα της 22ας Σεπτεμβρίου 2013 οι κάτοικοι της δεύτερης σε μέγεθος πόλης της Γερμανίας αποφάσισαν να ανακτήσουν τη δύναμη τους. Το 50,9% των κατοίκων του Αμβούργου ψήφισαν να τεθούν υπό τον έλεγχο των δημοτικών αρχών η ηλεκτρική ενέργεια, το φυσικό αέριο και το δίκτυο θέρμανσης, αντιστρέφοντας το κύμα εκποιήσεων δημόσιων αγαθών σε ιδιωτικές εταιρείες της προηγούμενης δεκαετίας”.
Ας δούμε τι προκύπτει απ’ αυτό:
- Οι δήμοι στη Γερμανία μπορούν -νομικά και πρακτικά- να αναλάβουν τη διαχείριση μικρών ή μεσαίων ενεργειακών επιχειρήσεων. Στο σημερινό θεσμικό πλαίσιο για τους ΟΤΑ στην Ελλάδα, αυτό θα ήταν αδύνατον: οι «δημοτικές επιχειρήσεις» «παίζουν τις κουμπάρες», είναι πρακτικά ανύπαρκτες. Άρα, αν θέλουμε ο λαός μιας πόλης «να ανακτήσει τη δύναμή του», ένα πρώτο πράγμα που θα 'πρεπε να κάνει η συνταγματική αναθεώρηση θα ήταν η σοβαρή αναβάθμιση των δημοτικών επιχειρήσεων.
- Οι πολίτες του δήμου, παίρνοντας τη διαχείριση της ενέργειας, «ανακτούν τη δύναμή τους» που τους την είχαν αφαιρέσει οι ιδιωτικοποιήσεις. Άρα η γερμανική πολιτική ηγεσία, που επιμένει φορτικά για ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα, τις θεωρεί κατάλληλες για μια χώρα υπό κηδεμονία (ή «επιτροπεία»), όχι όμως και για μια κυρίαρχη χώρα, όπως η ίδια η Γερμανία. Να το «δίκαιο του ισχυροτέρου» σε συνδυασμό με την αδηφαγία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
- Η ψήφος στο δημοψήφισμα του Αμβούργου και των άλλων πόλεων (να σημειωθεί ότι όλα τα δημοψηφίσματα κερδήθηκαν) δεν ήταν μόνο υπέρ της δημοτικής (ή συνεταιριστικής) αυτοδιαχείρισης αλλά και υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας [(ΑΠΕ), κυρίως φωτοβολταϊκά (ΦΒ) και ανεμογεννήτριες] που είναι απόλυτα αποκεντρώσιμες γιατί είναι σχετικά μικρές έως και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ωστόσο, στην Ελλάδα αναθέτουμε τις ΑΠΕ στον... λέοντα ΔΕΗ5 και στον καρχαρία ΕΛΠΕ, όχι όμως σε ενεργειακούς συνεταιρισμούς, όπως ο ΣΕΣ της Σίφνου, παρά τις κάποιες υποσχέσεις.
Γιατί; Η απάντηση του Σκουρλέτη6 σ’ αυτό το ερώτημα ήταν ότι εκκρεμούν ακόμη κάποια -διαδικαστικά ή νομικά- θέματα για να γίνει αυτό, δεν υπάρχουν όμως ουσιαστικά εμπόδια. Μακάρι να είναι έτσι, αλλά τότε γιατί να επιτρέπουμε να μπούνε ήδη στον χορό οι καρχαρίες και οι... λέοντες; Οπωσδήποτε η αναθεώρηση του συντάγματος είναι μια ευκαιρία να διορθωθεί ή/και να συμπληρωθεί η σχετική νομοθεσία.
- Στη Γερμανία οι δημότες αποφασίζουν για τα μεγάλα θέματα της πόλης τους με δημοψηφίσματα. Εδώ ποτέ δεν έχει γίνει τέτοιο δημοψήφισμα. Γιατί; Κι αυτό πρέπει να ρυθμιστεί συνταγματικά.
- Τελευταίο, όχι όμως και έσχατο: οι ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις στη Γερμανία λιγοστεύουν, γιατί φαίνεται ότι αρχίζει επιτέλους να υποχωρεί το νεοφιλελεύθερο οικονομικοπολιτικό κλίμα.
|
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Θα πρόκειται για έναν θεσμό που θα δώσει μια γενναία ώθηση στην εμπλοκή των πολιτών. Ο πραγματικά δημιουργός δήμαρχος θα εκμεταλλευτεί το σύνταγμα και τη νομοθεσία για να ξυπνήσει την κοιμισμένη δημιουργικότητα των πολιτών με στόχο μια καλύτερη ζωή για όλους: άντρες, γυναίκες, παιδιά, μετανάστες / πρόσφυγες, «διαφορετικούς» πάσης φύσεως, ζώα, φυτά, τη Φύση γενικά και τους ανθρώπους8.
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ένα από τα μυστικά της τεράστιας άνθησης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού -ίσως και το κυριότερο -ήταν η αυτονομία και η πίστη στην πόλη, δηλαδή στο εμείς όπως θα 'λεγε ο μέγας Γιάννης Μακρυγιάννης (γιατί βέβαια οι πόλεις είναι πάνω απ' όλα οι άνθρωποι τους).
Αυτό μπορεί και σήμερα να ξαναγίνει πραγματικότητα.9
1 Για να πούμε την αλήθεια, η ιστορική Αριστερά δεν έχει σπουδαίες επιδόσεις στον τομέα της αυτονομίας. Συνεταιριστικοί θεσμοί, ακόμα και τα σοβιέτ, πολύ γρήγορα τέθηκαν υπό έλεγχο και υποχρεώθηκαν να υποταχθούν στην κεντρική εξουσία. Αποτέλεσμα; η πλήρης εκμηδένισή τους. Η θεωρία, όπως διατυπώθηκε από τους Μαρξ, Λένιν, Μάο, ήταν υπέρ της αυτοοργάνωσης, υπέρ του συνεταιριστικού κινήματος [«ο νέος κόσμος θα είναι έργο των ανεξάρτητων συνεταιρισμένων παραγωγών» (Μαρξ)' ή ότι οι αγρότες δεν έχουν ανάγκη από κανέναν αφέντη για να δημιουργήσουν συνεταιρισμούς (Μάο), η πράξη όμως, τόσο στην ΕΣΣΔ όσο και στην Κίνα, ήταν τελείως διαφορετική. Εις βάρος της δημοκρατίας φυσικά.
Ωστόσο, για να παραφράσω τον Ν. Πουλαντζά, πιστεύω ότι: Η σύγχρονη Αριστερά ή θα επενδύσει στην αυτονομία ή δεν θα υπάρξει.
2 Ελ. Κρουστάλη, Κ. Γιούργος, Γ. Γιαννέλος, "Των Ελλήνων οι Κοινότητες", εκδ. Μίλητος
3 Άρθρο της Ρ. Δούρου στην "Εφ.Συν" της 28.4.17.
4 Ναόμι Κλάιν, "Αυτό αλλάζει τα πάντα, εκδ. Λιβάνη
5 Παραπομπή στο διαφημιστικό σλόγκαν «ένας αλλά λέων» της εποχής που ο μακαρίτης Καραμανλής συγκέντρωνε όλες τις μικρές ενεργειακές επιχειρήσεις σε μία: τη ΔΕΗ. Το κλίμα των καιρών σήμερα έχει αντιστραφεί: όπως λέει ο Σουμάχερ, ένας θεμελιωτής της οικολογικής σκέψης: "Το Μικρό είναι όμορφο".
6 Όταν τον ρώτησα σε εκδήλωση στο δημαρχείο Γλυφάδας.
7 Aπό σεμινάριο Ιστορίας της Μαρίας Ευθυμίου.
8 Κατά το λαμπρό παράδειγμα του Μαν. Γλέζου, που παράτησε το βουλευτιλίκι για να κάνει πράματα και θάματα στο χωριό του, την Απείρανθο της Νάξου, ως κοινοτάρχης.
9 Μακριά από κάθε ατομικισμό, οι αρχαίοι μας πρόγονοι προτάσσουν την πόλη. Ο Αισχύλος, στο επιτύμβιο του, που ίσως έγραψε ο ίδιος, δεν λέει λέξη για το σπουδαίο λογοτεχνικό του έργο. Περηφανεύεται όμως για τη συμμετοχή του στη μάχη του Μαραθώνα!
(*) Ο Ανδρέας Δάνος, είναι μέλος της Συνεταιριστικής Εταιρείας (ΣΕΣ) Σίφνου
πηγή: avgi.gr άρθρο του Ανδρέα Δάνου > Σύνταγμα και Ελλήνων κοινότητες
..."σύνταγμα και ελλήνων κοινότητες"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...