Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Του Κώστα Καναβούρη
Ο άνθρωπος που περισσεύει. Ο παντελώς απροστάτευτος άνθρωπος. Αυτό το τερατούργημα κατάφεραν οι φασίστες του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό το εξάμβλωμα της ανθρώπινης ύπαρξης κατάφεραν οι διεστραμμένοι εγκέφαλοι της αχαλίνωτης οικονομίας της αγοράς, οι αρχιτέκτονες μιας ανήκουστα τερατώδους ελευθερίας για τον εαυτό τους που είναι πνιγμός και θάνατος για αμέτρητους άλλους. Γιατί το τεράστιο Εγώ της ελευθερίας τους χωράει μονάχα αυτούς και το πάσης φύσεως υπηρετικό τους προσωπικό.
Οι υπόλοιποι περισσεύουν. Όσο πολλοί κι αν είναι. Και η ανθρωπότητα ζει μια κόλαση που ονοματοδοτείται κομψά (δηλαδή φρικιαστικά) «προσφυγική κρίση» ενώ δεν είναι τίποτε άλλο παρά γενοκτονία. Και μάλιστα όχι γενοκτονία συγκεκριμένου πληθυσμού, αλλά γενοκτονία του γένους των ανθρώπων. Που διαμελίζονται επειδή σκάζουν στα σπίτια τους οι φούσκες του χρηματοπιστωτικού συστήματος και πνίγονται κατά δεκάδες, κάθε μέρα, διαρκώς και αδιαλείπτως, από τους βρόχους των δεικτών στα εγκληματογόνα χρηματιστήρια. Και πνίγονται μέσα σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα τερατώδους αθωότητας, στην οποία επιπλέουν όλοι όσοι είτε δημιουργούν το πρόβλημα, είτε εμπορεύονται τη ζώσα ύλη των θρήνων και της απελπισίας, είτε απλώς αποστρέφουν το βλέμμα. Και το χειρότερο είναι πως δεν το αποστρέφουν από φρίκη ή από ενοχή, αλλά το αποστρέφουν από αδιαφορία. Η αδιαφορία όμως μπροστά σε τέτοια μεγέθη θανάτου είναι αδιαφορία για την ίδια τη ζωή που σε όλους δόθηκε για μια και μόνη φορά. Και έτσι αυτή η αδιαφορία γίνεται Ύβρις. Και όπου υπάρχει Ύβρις, υπάρχει και Νέμεσις.
Ας μην το ξεχνάμε. Ας μην ξεχνάμε ότι τη φρίκη του Ολοκαυτώματος η ανθρωπότητα ακόμα την πληρώνει με πολλούς και ποικίλους τρόπους γιατί η μήτρα του τέρατος γεννάει τέρατα. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα εάν δεν εμποδίσουμε την ανελέητη σφαγή των αθώων. Γιατί αυτό το αίμα που κυλάει ποτάμι, όχι άνευ λόγου και αιτίας, αλλά για λόγους εκείνης της πελώριας φρικώδους ματαιότητας που λέγεται κέρδος, θα έρθει η στιγμή που αυτό το αίμα θα ζητήσει εκδίκηση.
Οι αριθμοί σε αποσβολώνουν: σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, 705.200 άνθρωποι, 705.200 ανθρώπινες ψυχές, άνδρες, γυναίκες, γέροντες, παιδιά, βρέφη (άσε τα αγέννητα μωρά), διέπλευσαν (ή προσπάθησαν να διαπλεύσουν) τη Μεσόγειο μέσα στο 2015. Δεν ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους. Υπάρχουν οι ένοχοι εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας που τους άρπαξαν και τους πέταξαν κυριολεκτικώς στη θάλασσα. Όχι για να πάνε κάπου αλλού, αλλά για να πνιγούν. Γιατί περισσεύουν.
Εδώ δεν υπάρχει πρόσφυγας, ή μετανάστης (και πολύ περισσότερο λαθρομετανάστης, σύμφωνα με την ακροδεξιά ορολογία φρίκης των Μεϊμαράκηδων, των Γεωργιάδηδων και των ομοίων τους), εδώ υπάρχει ο άνθρωπος που περισσεύει. Ο νέος homo sacer που επανέρχεται με ουρανομήκη βιαιότητα από τα έγκατα του Ρωμαϊκού δικαίου. Ο homo sacer, ο ιερός άνθρωπος που είναι αποκλεισμένος από την κανονική νομική προστασία και μπορεί ο καθένας να τον δολοφονήσει, χωρίς να τιμωρηθεί για την πράξη του.
Αυτό είναι οι 705.200 άνθρωποι που προσπάθησαν να διαπλεύσουν τη Μεσόγειο. Ιερά σφάγια στο βωμό του κέρδους. Ένας πελώριος κανιβαλισμός χωρίς τιμωρία, αφού ένοχοι δεν υπάρχουν. Από αυτούς τους σύγχρονους homo sacer (μιλάμε πάντα μόνο για το 2015) οι 562.353 έφτασαν στην Ελλάδα, και 140.000 στην Ιταλία. Από όλο αυτό τον πληθυσμό της οδύνης που έφτασε στην Ελλάδα το 64% είναι Σύροι. Οι αριθμοί στάζουν πτώματα πνιγμένων. Καθημερινά. Διαρκώς και αδιαλείπτως. Ξεβράζουν «κέρδος» οι θάλασσες των νησιών μας. Και αυτό που ακούγεται δεν είναι παφλασμός των κυμάτων, είναι ο παφλασμός του θανάτου. Και οι «πάνω» σαν άλλοι καπετάνιοι του «Τιτανικού» παίζουν τις μελωδίες της γεωπολιτικής και της τερατώδους βιοπολιτικής, την ώρα που το σκάφος της Ευρώπης (και όχι μόνο της Ευρώπης) βυθίζεται.
Τα όσα είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ κατά τη συζήτηση της περασμένης Τρίτης για το προσφυγικό στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ενδεικτικά. Ενδεικτικά της ατιμώρητης εγκληματικής αθωότητας που εξοντώνει τους ανθρώπους. Δεν φτάνει που οι προσφυγικές ροές θα ενταθούν -σύμφωνα με τον ίδιο- λόγω των βομβαρδισμών της Ρωσίας στο Χαλέπι και τις γύρω περιοχές (λες και είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο), όπου έχουν εκτοπισθεί 100.000 άνθρωποι (λες και επίσης είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο), εκείνο που απασχολεί τον κύριο Τουσκ είναι ότι αυτή η τερατωδία (προσφυγική κρίση, στην ορολογία των τεράτων), μπορεί «να προκαλέσει σεισμό στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό θέτοντας εν αμφιβόλω την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης».
Τρελαίνεσαι ή δεν τρελαίνεσαι; Εδώ η Ευρώπη τραντάζεται συθέμελα και ο κύριος Τουσκ αγωνιά για την «ελεύθερη μετακίνηση». Λες και το πελώριο καραβάνι των ανθρώπων που περισσεύουν επέλεξε με κάθε ελευθερία να μετακινηθεί προς τον ευρωπαϊκό Παράδεισο. "Θέτοντας εν αμφιβόλω την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης". Φρίττεις με την κομψότητα διατύπωσης του εγκλήματος. Τρομάζεις με την συμπαγή παγωνιά του σκεπτικού. Και οργίζεσαι γιατί μέσα σε κάθε λέξη του κάθε κυρίου Τουσκ υπάρχουν εκατοντάδες πνιγμένοι. Κι όσο οι Τουσκ αυτού του κόσμου θα μιλούν, τόσο οι αθώοι θα πνίγονται μέσα στην παγωμένη θάλασσα της φονικής τους ψυχραιμίας. Το να τους πολεμάς είναι θέμα επιβίωσης.
«Είναι νεκρός, πηγαίνει να πεθάνει» λέει συγκλονιστικά ο Ρολάντ Μπαρτ για τη φωτογραφία ενός ανθρώπου που πηγαίνει προς το ικρίωμα (το οποίο δεν φαίνεται στη φωτογραφία). Το ίδιο συμβαίνει και με τα καραβάνια μιας ανθρωπότητας που περισσεύει: είναι νεκροί, πηγαίνουν να πεθάνουν. Κι αν δεν το κατανοήσουμε σύψυχα, θα έρθει κάποια στιγμή που σε κάποια φωτογραφία θα αναγνωρίσουμε με φρίκη τον εαυτό μας. Και τα παιδιά μας.
Γιατί σ' ένα σύστημα που γεννάει τέρατα, ανά πάσα στιγμή ενδέχεται οι άνθρωποι να περισσεύουν.
..."homo sacer: o άνθρωπος που περισσεύει"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...