 |
| Τάσσος Δίκας, ξηρό παστέλ, 1995 |
Κανείς δεν το ομολογεί δημόσια, αλλά η πραγματικότητα δεν μπορεί να κρυφτεί: η ελληνική οικονομία συνθλίβεται όχι μόνο από την υψηλή ανεργία, αλλά και από τον πιστωτικό αποκλεισμό ενός τεράστιου αριθμού ιδιωτών και επιχειρήσεων και την υπογεννητικότητα.
Ένα σιδερένιο στεφάνι που τα επόμενα χρόνια όχι μόνο δεν θα λασκάρει, αλλά θα σφίγγει όλο και περισσότερο, συρρικνώνοντας την ήδη τραυματισμένη καταναλωτική δαπάνη και αναπαράγοντας τη μεγαλύτερη γάγγραινα της οικονομίας: τον αποπληθωρισμό.
Ακόμα κι αν το περίφημο "όραμα" της ανάπτυξης γίνει πραγματικότητα, αυτό θα είναι μια συγκυριακή εξέλιξη, αφού τα γενεσιουργά αίτια της κρίσης όχι μόνο δεν θα θεραπεύονται, αλλά αντίθετα θα μεγεθύνονται με την πάροδο του χρόνου. Δυστυχώς, σήμερα, αυτό το ζοφερό μέλλον φαντάζει ως αναπότρεπτο. Οι βραχυπρόθεσμες πολιτικές που προωθούνται οξύνουν περισσότερο το πρόβλημα, ενώ την ίδια στιγμή κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να παρέμβει -ακόμα και στο στενό πλαίσιο των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί- προκειμένου να μπει φρένο σε αυτή την πορεία προς την καταστροφή.
Για παράδειγμα, ελάχιστοι μιλούν για τη γήρανση του πληθυσμού. Κι όμως, τα στοιχεία είναι καταπέλτης: το ποσοστό των γεννήσεων είναι χαμηλότερο από τον δείκτη αντικατάστασης. Αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός σχηματισμού νέων νοικοκυριών επιβραδύνεται, γεγονός που οδηγεί σε διαχρονική υποχώρηση της ζήτησης και σε συνεχή αύξηση των δαπανών συνταξιοδότησης. Και ενώ οι δανειστές επιμένουν να βλέπουν μόνο το σκέλος των συνταξιοδοτικών δαπανών, κανείς δεν θέτει θέμα αύξησης των δαπανών για να αντιστραφεί η δημογραφική πραγματικότητα. Φυσικά, όλοι αποσιωπούν την πραγματικότητα: η συρρίκνωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης, ενώ η δημογραφική ενίσχυση σε συνεχή και διαρκή αύξηση των καταναλωτικών δαπανών.
Οι δανειστές, αλλά και ο επικεφαλής της ΕΚΤ επιμένουν στο θέμα της διαχείρισης των κόκκινων δανείων, θεωρώντας ότι έτσι οι τράπεζες θα μπορέσουν να επιβιώσουν. Όμως κανένας, ούτε οι Έλληνες ούτε οι ξένοι μιλούν για την πιστωτική καραντίνα στην οποία θα βρεθεί την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον το 1/3 των Ελλήνων (ιδιώτες και επιχειρήσεις). Αυτή η καραντίνα δεν θα οφείλεται στην αδυναμία των τραπεζών να τους χρηματοδοτήσουν, αλλά στην έλλειψη των τυπικών προϋποθέσεων εκ μέρους τους, που θα τους κλείνει κάθε πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς πώς είναι δυνατόν, με αποκλεισμένο το 1/3 του ενεργού πληθυσμού από την τραπεζική χρηματοδότηση, να γίνουν επενδύσεις και να αυξηθεί η κατανάλωση.
Για να το διατυπώσουμε όσο το δυνατόν πιο καθαρά: την επόμενη πενταετία, ένας στους δύο Έλληνες είτε θα βρίσκεται στη δύση της ζωής του είτε θα έχει αποβληθεί από το τραπεζικό σύστημα. Σε αυτούς θα πρέπει να προσθέσουμε και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους -νέους κυρίως- που θα εργάζονται με ευέλικτες μορφές εργασίας, οι οποίες είναι και κακοπληρωμένες, και επισφαλείς. Και αναρωτιέται κανείς: είναι δυνατόν με αυτά τα δεδομένα, να υπάρχει μέλλον για τους πολλούς;
Είτε θέλουμε να το ομολογήσουμε είτε όχι, η ελληνική οικονομία στροβιλίζεται στη δίνη της μιζέριας, από την οποία δεν πρόκειται να ξεφύγει αν δεν υπάρξει άμεσα μια νέα αναπτυξιακή προσέγγιση, που θα λαμβάνει υπόψη όλα τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει από τις μνημονιακές πολιτικές. Η λύση στο πρόβλημα δεν είναι ούτε τα τουριστικά στίφη ούτε τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων. Η ιστορία δείχνει ότι ο μεν τουρισμός είναι μια ιδιαίτερα ευαίσθητη -πολιτικά και οικονομικά- δραστηριότητα, οι δε "επενδυτές" ενδιαφέρονται μόνο για πρόσκαιρα καιροσκοπικά κέρδη, τα οποία προέρχονται από τις νεοαποικιακού τύπου συμφωνίες που εξασφαλίζουν.
Η μοναδική διέξοδος είναι πολιτικές που θα εξασφαλίζουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο εσωτερικής ζήτησης και ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις να διατηρηθεί. Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος που μπορεί να εκτρέψει τη χώρα από τον μονόδρομο που την έχουν αναγκάσει να βαδίσει και ο οποίος καθιστά τον αποπληθωρισμό και την οικονομική συρρίκνωση μια μόνιμη κατάσταση για την ελληνική οικονομία.
πηγή: avgi.gr άρθρο του Του Γιάννη Σιώτου > Ο φαύλος κύκλος της μιζέριας
..."ο φαύλος κύκλος της μιζέριας"...(>άρθρο<)
..."ιστογραμμή"...