..."σύμπραξη πολυεθνικών, τραπεζών & επενδυτών με στόχο τη γεωργία"...(>άρθρο<)

Τάσσος Δίκας, μελάνια, 1972
Του Γιάννη Σιώτου
Είναι πραγματικά οξύμωρο: οι διατροφικές ανάγκες του πλανήτη χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται και οι γεωργοί, όχι μόνο στις φτωχές γωνιές του πλανήτη αλλά και στην ανεπτυγμένη Δύση, οδηγούνται σε χρεoκοπία, χάνουν τη γη τους, ασφυκτιούν υπό το βάρος του ανταγωνισμού των πολυεθνικών και των κάθε λογής "επενδυτών". Αν θελήσει κανείς να ψάξει κάτω από την επιφάνεια, θα διαπιστώσει ότι ο πιο παραδοσιακός τομέας της παγκόσμιας οικονομίας ουσιαστικά βρίσκεται κάτω από έναν ασφυκτικό βρόχο που έχουν στήσει από κοινού πολυεθνικές του αγροτικού τομέα, αλυσίδες λιανικής με δίκτυα σε ολόκληρο τον κόσμο, τράπεζες και επενδυτές, τις περισσότερες φορές με τη βοήθεια κυβερνήσεων και κυβερνητών. Προφανής στόχος όλων τους, είναι να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο μίας αγοράς η οποία ποτέ δεν πρόκειται να χαθεί, αφού πάντα οι άνθρωποι -από τους πιο φτωχούς μέχρι τους πιο πλούσιους- θα πρέπει να... τρώνε για να ζήσουν.
Τα σημάδια είναι πλέον ξεκάθαρα. Στην ανεπτυγμένη Δύση εκατοντάδες χιλιάδες μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Στην Ανατολική Ευρώπη, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης έχουν περάσει στα χέρια "επενδυτών" και πολυεθνικών. Τα τεράστια κενά στη νομοθεσία για την ιδιοκτησία που προέκυψαν μετά την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ, σε συνδυασμό με τον έντονο ανταγωνισμό που αντιμετώπισαν οι αγρότες με το άνοιγμα των εισαγωγών, ήταν τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποίησαν "επενδυτές" προκειμένου να αποκτήσουν τη γη, να αναπτύξουν αγροτικές καλλιέργειες και να εισπράττουν τη μερίδα του λέοντος από τις κοινοτικές επιδοτήσεις οι οποίες στόχευαν στην ενίσχυση των αγροτών.
Σε πολλές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου -και όχι μόνο- ένα μεγάλο κομμάτι γης που ήταν μέχρι και πριν από λίγες δεκαετίες καλλιεργήσιμο, άλλαξε χρήση: ο τουρισμός και η βιομηχανία ήταν οι νέες δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν σε αυτήν. Και δεν έφταναν αυτά. Η δραστηριοποίηση των πολυεθνικών -κυρίως μέσω εξαγορών μικρών γεωργικών και κτηνοτροφικών μονάδων-σε συνδυασμό με τον έντονο ανταγωνισμό των εισαγωγών, οδήγησαν σε οικονομικό αδιέξοδο χιλιάδες μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις, ακόμα και σε προϊόντα "σφραγίδες". Τυπικό παράδειγμα θα πρέπει να θεωρηθεί η περίπτωση της αγοράς του γαλλικού τυριού, όπου οι πολυεθνικές έχουν εξαφανίσει τις τελευταίες δεκαετίες χιλιάδες μικροπαραγωγούς. Αντίστοιχη τύχη περιμένει και τους παραγωγούς των ποικιλιών ρυζιού στην Ιταλία, οι οποίοι βλέπουν τη ζήτηση να συρρικνώνεται, καθώς ομοειδή προϊόντα από την Κίνα αλλά και από άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, έχουν κατακλύσει τις αγορές. Την ίδια ακριβώς τύχη επιφυλάσσει το μέλλον όχι μόνο και για τις μικρές γαλλικές οινοποιητικές μονάδες αλλά και για όλους τους παραγωγούς που παράγουν και διαθέτουν επώνυμα προϊόντα. Άλλωστε η νέα συνθήκη για το εμπόριο ΗΠΑ - Ε.Ε. ουσιαστικά κατεδαφίζει κάθε μορφής τυπική ή άτυπη προστασία που έχουν σήμερα συγκεκριμένα προϊόντα, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτόν τον δρόμο στις πολυεθνικές να κατακτήσουν ολοκληρωτικά την αγορά.

Αλλά και στις αναπτυσσόμενες και τις φτωχές χώρες η πραγματικότητα είναι τραγική. Εκατομμύρια εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, περνούν με τη βοήθεια διεφθαρμένων κυβερνήσεων και τοπικών παραγόντων σε πολυεθνικές - και όχι μόνο. Η ξηρασία, οι εμφύλιοι, η διαφθορά, η πείνα, οι αρρώστιες, τα αυταρχικά καθεστώτα, η τρομοκρατία, είναι τα εργαλεία που καθιστούν αυτές τις πρακτικές υλοποιήσιμες. Και φυσικά, σε αυτήν τη διαδικασία βίαιης αρπαγής της γης, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης μετατρέπονται όχι μόνο σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις αλλά και σε μεταλλεία, ορυχεία επεξεργασίας πολυτίμων λίθων, πετρελαιοπηγές και σε κάθε λογής εξορυκτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες καταστρέφουν το έδαφος μετατρέποντάς το οριστικά σε "κρανίου τόπο".
Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι οι αγορές πολλών γεωργικών προϊόντων έχουν πλέον αποκτήσει ολιγοψωνιακό χαρακτήρα καθιστά τους μικροπαραγωγούς ευάλωτους στις βουλές και τις ορέξεις των αγοραστών. Και στο παιγνίδι αυτό εμπλέκονται τόσο οι πολυεθνικές που ασχολούνται με την παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων όσο και οι πολυεθνικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τυπική περίπτωση θα πρέπει να θεωρηθεί η περίπτωση της αγοράς μπανάνας, από την οποία προέρχεται το πενιχρό εισόδημα χιλιάδων μικροπαραγωγών της Κεντρικής Αμερικής και οι οποίοι πριν λίγα χρόνια έπεσαν "θύματα" της εμπορικής πολιτικής που ακολούθησαν γερμανικές αλυσίδες. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις λιγοστές πολυεθνικές -δεν ξεπερνούν τις έξι- που ελέγχουν το παγκόσμιο εμπόριο της μπανάνας και των εμπορικών παιγνιδιών που κάνουν οι πολυεθνικές εμπορικές αλυσίδες. Και φυσικά εκατοντάδες εκατομμύρια αγρότες και κτηνοτρόφοι, και όχι μόνο στην Ευρώπη, δεν έχουν καμία πολιτική προστασία αφού οι ηγέτες των ισχυρών του πλανήτη με το πρόσχημα της ελευθερίας του εμπορίου ανοίγουν την πόρτα στις πολυεθνικές να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους.
Το χειρότερο από όλα όμως είναι ότι ο κλοιός γίνεται ακόμα πιο ασφυκτικός, καθώς ο έλεγχος των πρώτων υλών, και όχι μόνο, βρίσκεται στα χέρια λίγων πολυεθνικών, οι οποίες μπορούν να ελέγξουν ανά πάσα στιγμή τις τιμές, αλλά και την προσφορά. Πλέον, η αγορά αγροχημικών προϊόντων, μέσω συγχωνεύσεων που έγιναν τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται στον έλεγχο πολυεθνικών που μετρώνται στα δάκτυλα του χεριού. Και το ποσοστό συγκέντρωσης της συγκεκριμένης αγοράς στα επόμενα χρόνια είναι πολύ πιθανό να γίνει μεγαλύτερο.
Η Monsanto, ο αμερικάνικος κολοσσός της γεωργίας, έχει προβλήματα. Μάλιστα για να τα αντιμετωπίσει προχωρά σε απολύσεις. Στο πλαίσιο περικοπών του κόστους εξήγγειλε την περικοπή (απολύσεις) 2.600 θέσεων εργασίας. Έτσι προσδοκά ότι θα αντισταθμίσει την πτώση των πωλήσεων σπόρων βιοτεχνολογίας και ζιζανιοκτόνων. Οι απολύσεις αυτές περιορίζουν τις θέσεις εργασίας -22.500 σήμερα- κατά 12%. Σύμφωνα με την εταιρεία, με τον τρόπο αυτό θα εξοικονομήσει 275 - 300 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση. Πρόσφατα άλλωστε, η Monsanto ανακοίνωσε ότι παραιτείται από την εξαγορά της ελβετικής Syngenta, όταν αυτή απέρριψε προσφορά αξίας 47 δισ. δολ. Ο διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής εταιρείας, σε επιστολή στα στελέχη της Syngenta σχετικά με την προτεινόμενη συγχώνευση, ανέφερε ότι "ο συνδυασμός των επιχειρήσεών μας θα επαναπροσδιορίσει το μέλλον στη γεωργία". "Αν προχωρούσε η συγχώνευση, η Monsanto θα ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο γεωργικών φαρμάκων και αυτό είχε προκαλέσει ερωτηματικά για το κατά πόσο μια τέτοιας μορφής επιχειρηματική κίνηση θα είχε τη σύμφωνη γνώμη των φορέων που εξετάζουν θέματα ανταγωνισμού.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα, στην παγκόσμια αγορά, έξι εταιρείες κυριαρχούν στις πωλήσεις αγροχημικών προϊόντων. Πρόκειται για την Syngenta, την Bayer CropScience, την BASF, την Dow Agrosciences, τη Monsanto και την DuPont. Υπενθυμίζεται ότι και η Syngenta είχε προκύψει από τη συγχώνευση του αγροχημικού κλάδου των εταιρειών Novartis και Zeneca.
Και φυσικά σε αυτήν την εκστρατεία ελέγχου της αγοράς δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές και τα funds. Ελέγχοντας τη χρηματοδότηση και διαμορφώνοντας τις τιμές των βασικότερων γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων στις χρηματιστηριακές αγορές, μπορούν ανά πάσα στιγμή να οδηγήσουν σε αδιέξοδο εκατομμύρια μικρών και μεσαίων αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων σε ολόκληρο τον κόσμο και στην πείνα δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη. Η εμπειρία της έκρηξης των τιμών των τροφίμων πριν από οκτώ χρόνια είναι ενδεικτική της δύναμης που έχουν να καθορίσουν τις τύχες της γεωργίας και όλων εκείνων που εξαρτώνται από αυτήν.

..."σύμπραξη πολυεθνικών, τραπεζών & επενδυτών με στόχο τη γεωργία"...(>άρθρο<)

..."ιστογραμμή"...